بررسی اثرات تنش شوری و خشکی ناشی از غلظت های مختلف کلرید سدیم و پلی اتیلن گلایکول ۶۰۰۰ بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه علف هرز سوروف( Echinochloa crus-galli Var:oryzicola)

چکیده شوری و خشکی از مهمترین و متداولترین تنش های محیطی رایج در کشور است که بر مراحل مختلف رشد و نمو گیاهان تاثیر می گذارند. به منظور بررسی تاثیر تنش شوری و خشکی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه علف هرز سوروف آزمایشی در محیط پتری دیش در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال ۱۳۸۷ انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی و ماتریک ناشی از تنش شوری و خشکی در چهار سطح ۳/۰-، ۵- ۱۰- و ۱۵- بار به همراه تیمار شاهد (آب مقطر) بود. نتایج نشان داد که با منفی تر شدن پتانسیل اسمزی و ماتریک درصد و سرعت جوانه زنی ، وزن تر گیاهچه، ریشه چه و ساقه چه، طول ریشه چه و ساقه چه به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش یافت (۰۵/۰> P) و این کاهش در تنش خشکی به طور معنی داری در اکثر صفات نسبت به تنش شوری بیشتر بود. کاهش طول ریشه چه در هر دو تنش بیشتر از ساقه چه بود که نشان دهنده ی حساسیت بیشتر این پارامتر می باشد. زمان رسیدن به ۵۰ درصد حداکثر جوانه زنی در هنگام مواجه با سطوح تنش به طور معنی داری افزایش یافت. برازش مدل لجستیک سه پارامتری رابطه بین سطوح مختلف تنش و درصد جوانه زنی سوروف را به خوبی توجیه نمود. پارامتر X ۵۰ مدل مذکور حاکی از کاهش ۵۰ درصدی حداکثر جوانه زنی سوروف در پتانسیل های اسمزی ۳۴/۷ بار و ماتریک ۵۰۱۲/۰ بار می باشد که این امر حساسیت بیشتر سوروف را به تنش خشکی نشان می دهد. عمل بازیابی بذور جوانه نزده در پتانسیل های اسمزی ۱۰- و ۱۵- بار شوری انجام شد و مشخص گردید که کاهش یا عدم جوانه زنی این علف هرز ممکن است به خاطر کاهش پتانسیل اسمزی آب باشد. واژه های کلیدی: جوانه زنی، پتانسیل اسمزی، بیولوژی، علف هرز، بازیابی