تعیین عمق بهینه آبیاری محصولات زراعی در شرایط شوری با استفاده از مدلSWAP

چکیده در این تحقیق بر اساس نتایج آزمایش های مزرعه ای و به منظور تعیین توابع تولید-آب-شوری محصولات عمده شبکه های آبیاری آبشار و رودشت اصفهان با حدود ۵۴۰۰۰ هکتار مساحت قابل آبیاری، مدل SWAP به روش مدلسازی معکوس واسنجی گردید. این محصولات شامل گندم، جو، پنبه، چغندرقند، پیاز، آفتابگردان، ذرت علوفه ای بوده و آزمایش های مزرعه ای مدیریت های مختلف آبیاری با آب شور بر عملکرد محصولات فوق، طی سال های ۷۷-۱۳۷۵ و ۸۶-۱۳۸۴ در ایستگاه تحقیقات زهکشی و اصلاح اراضی رودشت اصفهان انجام گردید. با توجه به تعداد کم تیمارهای مزرعه ای و به منظور تعیین تابع تولید مناسب، مدل SWAP پس از واسنجی پارامتر های گیاهی و پارامترهای هیدرولیکی و انتقال املاح خاک، برای مقادیر مختلف عمق و سطوح مختلف شوری آب آبیاری اجرا شد. تابع تولید به فرم درجه دوم، برای ۶ سطح شوری ۱، ۲، ۴، ۶، ۸ و۱۰ دسی زیمنس بر متر برای هر یک از محصولات انتخابی محاسبه گردید. بر اساس تابع تولید، تابع هزینه و قیمت فروش هر یک از محصولات بر مبنای سال ۱۳۸۷، عمق بهینه آبیاری با هدف حداکثر نمودن سود خالص در شرایط مختلف محدودیت کمی و کیفی آب و زمین محاسبه گردید. بر اساس نتایج، در شرایط محدودیت کمی آب و برای ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب در دسترس، حداکثر سود خالص از کشت پیاز، با سطح کشت ۱۶/۱ هکتار (۸۶۲ میلیمتر عمق آب مصرفی) و سود خالص ۶/۵۲ میلیون ریال حاصل گردید. در شرایط محدودیت زمین نیز برای مقدار مشخص آب در دسترس، حداکثر سود خالص از کشت محصول پیاز حاصل شد. در شرایط محدودیت کمی و کیفی آب و ۱۰۰۰۰ مترمکعب آب در دسترس، در سطح شوری ۲ دسی زیمنس بر متر، حداکثر سود خالص (۱۱/۳۵ میلیون ریال) از کشت پیاز با سطح کشت ۴۴/۱ هکتار حاصل و در سطح شوری ۶ دسی زیمنس بر متر حداکثر سود از کشت گندم (۳۷/۱۸ میلیون ریال) و سپس جو (۹/۱۳ میلیون ریال) حاصل گردید. به خاطر افت شدید عملکرد پیاز و ذرت علوفه ای در سطح شوری ۶ دسی زیمنس بر متر، سود خالص کشت پیاز و ذرت علوفه ای در این سطح شوری منفی گردید. در سطح شوری۱۰ دسی زیمنس بر متر، حداکثر سود خالص از کشت جو و سپس چغندرقند حاصل شد. واژه های کلیدی: شوری، مدل SWAP، حداکثر سود خالص، عمق بهینه آبیاری، حوزه آبریز زاینده رود