جستجو در معنا و تلقی مردم آذربایجان از مشروطه

انقلاب مشروطه، سنت­ متفاوت حضور عامه مردم در مناسبات قدرت و پیکارهای سیاسی به جای گذاشت. بنابراین بررسی میزان فهم و درک آنان از مفهوم مشروطه­ در شناخت بیشتر زوایای فکری انقلاب ­مشروطه شایان توجه است. این مقاله با استفاده از منابع اصیل و با اتکا به روش تحلیل­محتوا درصدد بر­آمده است سیر تحول معنایی مشروطه در میان عامه مردم و فرودستان در آذربایجان عصر مشروطه را مورد بررسی قرار­دهد. سوال اصلی این است چه دریافتی از مشروطه در منظومه فکری عامه ­­مردم آذربایجان وجود­­داشت. به دلیل ناآشنایی جامعه ایران با مشروطه این مفهوم در میان توده­ها ناشناخته بود و تصویر روشنی از ماهیت و مضمون آن وجود نداشت. بدین لحاظ توده­ها، مشروطه را نه در معنای واقعی آن بلکه مطابق با نیازهای خود درک­کردند و آن را در پیوند با آسایش و رفاه عمومی و عدالت و پایان ظلم و ستم کارگزاران دستگاه دولتی یافتند. عامه مردم در پی بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی خود بودند و تحقق این امر را مرتبط با استقرار حکومت مشروطه می­دانستند. نکته قابل تامل اینکه این واژه در ادامه معادل عدالت­خواهی و قانون­خواهی قرار­گرفت؛ چراکه امید می­رفت با تصویب قوانین زندگیشان سامان بهتری پیدا کنند.  

کلیدواژه ها:

انقلاب مشروطه ، آذربایجان ، عامه مردم ، معنای مشروطه ، عدالت ، قانون