بررسی روند تغییرات مکانی رودخانه سیمره با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور

رودخانه ها به عنوان شریان های اصلی حیات نسبت به اقدامات و فعالیتهای روزمره ساکنان حوضه های آبخیز واکنش نشان داده و ویژگی های آن در یک روند جدید برای رسیدن به تعادل مجدد قرار می گیرد. رودخانه مورد مطالعه در بالادست سد سیمره در مرز بین استان ایلام و لرستان واقع شده است. این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهوارهای در مقاطع زمانی متفاوت در ۱۷ سال گذشته در بازهای به طول ۶۷ کیلومتر اجرا شده است و هدف آن بررسی روند تغییرات بستر رودخانه است. بررسی ها نشان می دهد حریم بستر در بازه مورد مطالعه در ۱۷ سال گذشته دستخوش تغییر شده است. با استناد به داده های به دست آمده بازه سوم تغییر پذیری بیشتری نسبت به سایر بازه ها داشته است. پیشروی و توسعه یافتگی بستر رودخانه در بازه سوم بیش ترین میزان را داشته که به دلیل احداث سد سیمره در انتهای این بازه می باشد و پسروی و محدود شدگی بستر رودخانه در بازه دوم بیشترین میزان را داشته و بازه اول در ردیف دوم از نظر پسروی قرار دارد. بررسی پارامترهای هندسی بدست آمده نیز گویای آن است که با کاهش تعداد مئاندرها از ۵۴ قوس در سال ۱۹۹۸ به ۵۰ قوس در سال ۲۰۰۵ و افزایش تعداد آن ها در سال ۲۰۱۴ به ۵۴ قوس، تغییرات مورفولوژیی قابل توجهی در این بازه از مسیر رودخانه دیده می شود. در طی زمان مورد بررسی در بازه انتخابی بیشترین عامل تاثیر گذار در تغییرات مرفولوژی، تغییر کاربری اراضی و با توجه به شاخص های ژئومورفیک Af,s عامل تکتونیک در مسیر بستر بوده است. میزان تغییرات رودخانه طی سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ شدیدتر از سال های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵ بوده است. استفاده از تصاویر ماهواره ای با قدرت تفکیک بالا و در طی زمان متوالی بهترین ابزار برای شناخت روند تغییرات و شناسایی مناطق بحرانی یا در حال ترسیب در مسیر رودخانه است.

کلیدواژه ها:

رودخانه سیمره ، تغییرات بستر ، تصاویر ماهواره ای ، شاخص های ژئومورفیک ، پارامترهای هندسی