بررسی نقش معماری منظر در روابط اجتماعی شکل گرفته در کاروانسراها با تحلیل کاروانسرای شاه عباسی کرج

کاروانسراها مهم ترین بناهای بین راهی و منزلگاه امن کاروانیان در مسیرهای مهم بازرگانی-زیارتی ایران بوده اند. در کشور پهناور ایران با داشتن چند اقلیم، طراحی های متفاوتی برای این بنا انجام شده که کارایی لازم را داشته باشد. کاروانسرای شاه عباسی کرج بالقوه دارای ارزش های فرهنگی – هنری و اقتصادی قابل ملاحظه ای می باشد که به دلایلی از انظار مستور مانده است. شکل بنا و مطالعه پیشینه تاریخی آن حکایت از آن دارد که جلوخان این کاروانسرا یکی از زیباترین نماهای کاروانسراهای چهار ایوانی دوره صفویه می باشد. مساله اصلی این پژوهش بررسی نقش معماری منظر در روابط اجتماعی شکل گرفته در کاروانسراهاست که در ادامه آن این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که کاروانسرا چیست، کاروانسرای شاه عباسی چگونه است و رابطه بین معماری منظر و روابط اجتماعی افراد در کاروانسراها چگونه است؟ این پژوهش با هدف درک ماهیت کاروانسرا و بخصوص کاروانسرای شاه عباسی، از طریق بررسی کاروانسرای شاه عباسی کرج به میزان ارتباط معماری منظر و روابط اجتماعی شکل گرفته در کاروانسراها دست می یابد. پژوهش حاضر تحقیقی تفسیری_تاریخی و کیفی است که با استفاده از مطالعات اسناد و مدارک موجود در کتب، مقالات و برداشت های میدانی به صورت عکسبرداری انجام شده است. یافته های تحقیق برآن است که کاروانسرای شاه عباسی کرج با توجه به نظریه راپاپورت در نحوه شکل گیری روابط اجتماعی به عنوان منظر شهری (محدوده ای درون شهر در حال حاضر و محدوده برون شهری در گذشته) می توانسته موجب بالابردن تعاملات اجتماعی و روابط اجتماعی افراد باشد.

کلیدواژه ها:

معماری منظر ، روابط اجتماعی ، کاروانسرا ، کاروانسرای شاه عباسی ، کرج.