تاب آوری طراحی شهری در برابر بلایای طبیعی

در شهرها سیستم های پیچیده ای وجود دارند که دارای ارتباط تنگاتنگ با همدیگر هستند و هرکدام از آن ها در مقابل تهدیدات طبیعی و انسان ساخت متعددی قرار دارند. اخلال در هرکدام از آن ها موجب مشکلاتی برای سایر سیستم ها می گردد. سوانح طبیعی بسیاری همچون زلزله، سیل و تغییرات شدید آب و هوایی زندگی انسان و زیستگاه های بشر را تهدید می کند، این موضوع باعث شده تا ایمن سازی شهرها به هدفی اساسی برای طراحان شهری تبدیل شود. با افزایش تعداد و تنوع سوانح طبیعی در جوامع انسانی، چالشی در روند تحقق توسعه پایدار در حیات جوامع بشری ایجادشده است. به منظور تحقق توسعه پایدار، رویکرد رایج از تاکید بر مقوله کاهش آسیب پذیری و مقاوم سازی کالبدی شهرها، به تاب آوری در مقابل سوانح تغییریافته است. بررسی تاب آوری شهری یکی از موارد حیاتی برای آمادگی شهر در برابر بلایای طبیعی و انسان ساخت است. با افزایش میزان تاب آوری شهرها می توان خسارات ناشی از مخاطرات را به حداقل ممکن رساند. ویژگی شهرهای تاب آور در سیستم های کالبدی و اجتماعی شامل موارد: فراوانی، تنوع، کفایت، استقلال، قدرتمندی، همبستگی، سازگاری و همکاری است. طراحی شهری تاب آور را می توان در سه بعد فرم، فضا و فعالیت در دو مدل تعادلی و غیر تعادلی مورد بررسی قرار داد. در نتیجه تقلیل میزان آسیب پذیری و بالا بردن سطح انعطاف پذیری محیط کالبدی شهرها در برابر تنش های ناشی از بروز سوانح و نیز به حداقل رساندن زمان بازتوانی، همچنین ارتقا و بهبود سطح زندگی افراد و به طور کلی تاب آور ساختن شهرها در برابر سانحه از جمله مهم ترین عواملی است که می بایست در طراحی شهرها مورد توجه قرار گیرد. کاهش آسیب پذیری مناظر عینی و ذهنی در شهرها نیز عامل موثری در افزایش تاب آوری شهرها در برابر سواح می باشد. پیشنهاد می شود ده اصل مدیریتی بیان شده در این پژوهش در راستای بهبود تاب آوری مورد عمل قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری ، شهر ، بلایا ، آسیب پذیری