بررسی برخی عوامل اکولوژیکی موثر بر پراکنش مزارع زعفران

هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با پراکنش مزارع زعفران ( Crocus sativus) و تعیین محدوده تغییرات فاکتورهای محیطی موثر، جهت تفسیر بهترین توزیع پراکنش مزارع زعفران در استانهای خراسان رضوی و جنوبی در محدوده شهرستانهای گناباد، کاشمر ، تربت حیدریه ، فردوس و قاینات می باشد . در این تحقیق، در محدوده سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸، تعداد ۷۵ پلات در نقاط مختلف ارتفاعی از ابتدا تا انتهای مزارع زعفران، منطبق بر ۸۰۰ متر تا ۲۲۰۰متر از سطح دریا انتخاب گردید و در هر شهرستان طبق مساحت مورد مطالعه، تعدادی پلات یک متر مربعی و در هر پلات فاکتورهای عملکردی شامل وزن گل، تعداد گل، وزن خشک کلاله و وزن پیاز(کورم) وفاکتورهای محیطی شامل ارتفاع از سطح دریا، دمای میانگین سالانه، میزان بارش سالانه، اسیدیته، شوری ودر داخل هر پلات از عمق ۰۳۰سانتی متری یک نمونه خاک برداشت نموده و در آزمایشگاه فاکتورهای بافت خاک اندازه گیری شدند. عمق کاشت پیازها نیز جداگانه برداشت گردید. ابتدا سنجش نرمال بودن داده ها با آزمون کلموگروف اسمیرنوف (k-s) و آزمون معنی داری داده ها به روش آزمون دانکن وLSDانجام گرفت جهت بررسی رابطه بین پراکنش مزارع زعفران با عوامل محیطی از تکنیک رج بندی استفاده گردیدرج بندی جامعه گیاهی به روش تحلیل کاهشی (RDA) انجام گرفت.. نتایج حاصل نشان داد که محور اول و دوم به ترتیب با مقادیر ویژه ۸۶۶۰/۰ ، و ۰/۰۷۶۲و بهترین توزیع واریانس تجمعی ۹۷/۱۸درصد و۱/۹۴ درصد تغییرات پراکنش مزارع زعفران در سطح منطقه مورد مطالعه، در ارتباط با عوامل محیطی منطقه را به میزان ۸۱٫۷ درصد توجیه می کند. در انتهای کار با استفاده از مدل توزیع نرمال گوسن به روش GAM براساس منحنی هیپسومتریک ارتفاعی، بهترین محدوده اثرفاکتور محیطی ارتفاع بر روی فاکتور عملکردی وزن کلاله با میانگین عملکرد ۰/۴۴ گرم در متر مربع، حدود ۱۴۰۰ متر اختلاف از سطح دریا تعیین گردید. این محدوده برای میانگین دمای سالانه،۱۲/۵ درجه سانتیگراد، بارندگی، ۲۰۳ میلیمتر، اسیدیته،۷/۸، شوری خاک، ۲۲۰۰میکروموس بر سانتیمتر مربع، عمق کاشت، ۲۲ سانتیمتر، رس خاک، ۴۴ درصد ، سیلت خاک، ۲۲درصد و شن و شنریزه خاک، ۳۴درصد تعیین گردید.

کلیدواژه ها:

رج بندی ، محیطی ، گناباد ، عملکرد