تعیین مهم ترین پارامترهای موثر بر بروز سیل و اولویت بندی سیل خیزی زیرحوضه های حوضه ی آبخیز کاکارضا با استفاده از آنتروپی شانون و روش TOPSIS

سیل یکی از بلایای طبیعی است که هر ساله در سراسر جهان موجب ایجاد خسارت ­های مالی و جانی متعددی می­ شود. هدف از انجام تحقیق حاضر، تعیین زیرحوضه­ های دارای پتانسیل بیش تر ایجاد سیل و تعیین اولویت آن ها جهت اقدامات کنترل سیل در حوضه­ ی آبخیز کاکارضا در استان لرستان و نیز تعیین موثرترین عوامل در ایجاد سیل با استفاده از دو تکنیک آنتروپی شانون و TOPSIS و نیز آنالیز مورفومتری حوضه­ ی آبخیز در قالب سامانه­ ی اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. بدین منظور، در این تحقیق از ۱۵ پارامتر موثر شامل بارش، بارش حداکثر روزانه، شماره ی منحنی، تراکم زهکشی، شیب، فراوانی آبراهه، ثابت نگهداشت آبراهه، بافت زهکشی، عدد ناهمواری، ضریب گردی، ضریب فشردگی، نسبت ناهمواری، ضریب فرم، ضریب کشیدگی استفاده شد. برای تعیین وزن پارامترها از روش آنتروپی شانون استفاده شد. نتایج وزن­ دهی پارامترها نشان داد که عامل بارش میانگین سالانه، بارش حداکثر روزانه، شماره ی منحنی و ضریب فشردگی بالاترین اثرگذاری را بر سیل­ خیزی حوضه ی آبخیز کاکارضا داشتند؛ درحالی که کم ترین وزن­ ها مربوط به پارامترهای زمان تمرکز، ضریب فرم بافت زهکشی و نسبت ناهمواری است. همچنین به منظور اولویت بندی ۲۳ زیرحوضه­ی حوضه­ ی آبخیز کاکارضا از روش تصمیم­ گیری TOPSIS استفاده شد. نتایج این روش نشان داد که زیرحوضه­ ی O در رتبه­ ی اول (۰/۹۱)، زیرحوضه­ ی M (۰/۸۹) رتبه­ ی دوم و زیرحوضه­ ی Q (۰/۸۵) نسبت به زیرحوضه ­های دیگر دارای بالاترین پتانسیل سیل­ خیزی می ­باشند و بالاترین اولویت را برای انجام عملیات حفاظتی دارند؛ درحالی که زیرحوضه­ های B و W دارای کم ترین پتانسیل سیل­ خیزی می­ باشند.  

کلیدواژه ها:

Keywords: Prioritization ، morphometric parameters ، GIS ، flooding ، اولویت بندی ، پارامترهای مورفومتری ، سامانه ی اطلاعات جغرافیایی ، سیل خیزی.