پایداری ترویج و خدمات مشاوره ای، ضرورت تحقق توسعه پایدار کشاورزی

در مفهوم عام پایداری، یک سیستم کشاورزی زمانی پایدار است که نهاده های مورد نیاز موجود و در دسترش باشند واین اجزاء در فضایی که کشاورزی به آن وابسته است بدون آسیب باقی بماند، و سیستم با حداقل دخالت عوامل بیرونی و سازگاری با این عوامل حفظ شود. اگر هدف غایی تحقیق علمی دستیابی به تاثیر واقعی در بهره برداری از منابع در راستای توسعه پایدار کشاورزی و روستایی است، نیاز به شناخت و سازگارسازی روش های جدید اشاعه اطلاعات دارد. امروزه نظام های ترویجی دولتی و خصوصی با هر رهیافتی در صدد معرفی چنین تکنولوژی هایی باشند، گریزی جز درنظر گرفتن تعاملات و این تکنولوژی ها با اصول توسعه پایدار کشاورزی ندارند و م یبایست راهکارهایی جهت فایق آمدن بر این چالش ها بکارگیرند. چالشی که خدمات ترویج و تحقیق در کشورهای درحال توسعه با آن مواجه می باشند کمک به کشاورزان درافزایش بهره وری با توجه به حفظ پتانسیل محصول و پایداری منابع طبیعی م یباشد که متاسفانه پروژه ها یا برنام ههای مرسوم اشاعه دانش دراین زمینه، موفقیت کمی کسب کرد هاند. از ای نرو گرایش این کشورها به رهیافت های پایدار ترویج و مشاوره ای مشارکتی امری اجتناب ناپذیر می نماید. با توجه به این مهم در حال حاضر نگرانی موجود، پایداری نظام های ترویج است. بخشی از این نگرانی به واسطه نا امیدی از پایداری حمایت و بودجه های دولتی خدمات ترویج و عملکرد آن در سطح ملی و بخش دیگر نگرانی بواسطه هزینه بر بودن خدمات ترویجی می باشد. بنابراین چالش پیش روی ما دوگانه است: یکی ارتقاء توسعه کشاورزی پایدار و دیگری توسعه سیستم های پایدار ترویجی. امروزه اگر ترویج از نگرانی در ارتباط با تولید به سمت نگرانی پایداری نظام های زراعی تغییر نگرش می دهد، نیاز به تغیر در اهداف و عملکرد آن وجود دارد. در این راستا اهم تغییرات مورد نیاز در زمینه، رهیافت ها و روش های ترویجی، ساختارهای سازمانی، محتوای مشاوره ای ترویج، رهیافت هایی جهت هدف گذاری برنامه ها، آموزش کارکنان ترویج، نگرشهای مرتبط با دانش و روش های کشاورزان مطرح می باشند. بر اساس آنچه ذکر شد، اگر پایداری در اولویت باشد، بیشتر تصمیمات در ارتباط با استفاده از منابع و زمین نه تنها در سطح فرد بلکه در سطح جامعه مطرح می شود که تغییرات جمعی وبالطبع راهکارهای متفاوتی می طلبد. در موقعی تهای مختلف، فعالان ترویج دریافته اند که پایداری ترویج نیازمند به تغییر تفکر موجود ترویج می باشد. کار گروهی، ترویج کشاورز به کشاورز، همکاری با سازمان های غیر دولتی و تمرکز زدایی برای اثربخشی بیشتر کارکنان در فعالیت های مزرعه محور و در نهایت تعیین شاخص هایی جهت سنجش میزان موفقیت و تاثیر این اقدامات در پایداری ترویج و در نتیجه پایداری کشاورزی مورد نیاز می باشند. در مقاله حاضر نه بعنوان یک تفکر جدید بلکه الزامی جهت تحول فکری و تغییر حقیقی در فعالی تهای ترویجی و درنهایت دستیابی به پایداری ترویج کشاورزی بحث شده است.

کلیدواژه ها:

ترویج پایدار ، پایداری ، کشاورزی ، خدمات مشاوره ای