سنجش فضایی گستردگی شهری با تاکید بر تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای چندزمانه (مطالعه موردی: ارومیه)

گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعه­ی شهری برمی­گردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمین­های کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی می­شود. روش های متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره ای وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و محدودیت هایی هستند. روش فازی مبتنی بر شدت انطباق یکی از این روش ها است. هدف اصلی از این مقاله توصیف آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در شهر ارومیه در طی یک دوره ۲۷ ساله است؛ و بدین منظور سنجنده TM ماهواره لندست در بازه زمانی ۱۳۹۰- ۱۳۶۳ انتخاب گردید. پس از زمین مرجع کردن تصاویر با روش فازی به طبقه بندی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از جداول متعامد پرداخته شده است؛ و با استفاده از روش ترکیبی زنجیره­های مارکوف و سلول­های خودکار گستردگی شهری برای سال ۱۴۰۰ پیش­بینی شده است. نتایج نشان می­دهد طی این دوره ۱۷۱۸۸.۵۶ از اراضی شهر ارومیه تغییر کاربری داده است؛ که بیش­ترین تغییر کاربری اراضی در اراضی کشاورزی آبی با کاهش ۷۶۷۲.۴۱ هکتار صورت گرفته است. هم­چنین بررسی ها نشان می­دهد در سال ۱۴۰۰ در حدود ۲۴۰۸.۵۵ هکتار به اراضی ساخته شده اضافه خواهد گردید؛ که این امر باعث تغییر کاربری اراضی در شهر ارومیه و ناپایداری شهری در توزیع بهینه خدمات و دسترسی به امکانات زندگی برای ساکنان شهر خواهد شد.

کلیدواژه ها:

گستردگی شهری ، تغییرات کاربری اراضی ، تصاویر ماهواره ای ، روش فازی ، زنجیره های مارکوف و سلول های خودکار ، ارومیه