رقابت نوری در کشت مخلوط ذرت و سویا تحت تنش علف هرز

منظور بررسی نقش کشت مخلوط ذرت و سویا در کارایی استفاده از نور و جلوگیری از رشد علف های هرز، آزمایشی در سال 1385 در مزرعۀ پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام % شد. عوامل مورد بررسی عبارت بودند از: 5 نسبت اختلاط دو گونه گیاه زراعی ذرت و سویا شامل: تک کشتی ذرت، 75 % ذرت: 25 % سویا، 50 ذرت: 50 % سویا، 25 % ذرت: 75 % سویا، تک کشتی سویا، و 4 سطح آلودگی عل فهرز تاج خروس و تاتوره شامل: بدون هیچ گونه آلودگی، آلوده به تاج خروس در تمام فصل، آلوده به تاتوره در تمام فصل و آلودگی توام به تاج خروس و تاتوره در طول فصل. تراکم علف های هرز در هر کرت 15 بوته در متر ردیف طولی بود. با افزایش سهم ذرت در مخلوط حداکثر مقدار چگالی سطح برگ در ارتفاع ذرت LADm) افزایش یافت بطوریکه ارتفاعی که LADm ذرت در آن قرار داشت در کشت خالص ذرت بالاتر از کشت های مخلوط آن بود. حضور علف های هرز باعث شد که LADm ذرت در ارتفاع بالاتری قرار بگیرد به طوری که در کشت خالص ذرت و عاری از علف هرز در ارتفاع 93 سانتی متری قرار داشت درحالیکه در حضور علف هرز تاج خروس، تاتوره و هر دو علف هرز به ترتیب در ارتفاع 94 ، 96 و 97 سانتیمتری قرار داشت ولی LADm علف های هرز پایی نتر از این ارتفاع قرار داشت. از طرفی با تغییر سهم سویا از تک کشتی به کشت مخلوط LADm سویا کاهش یافت ولی در ارتفاع بالاتری قرار داشت. همچنین مقدار LADm سویا با حضور علف هرز کاهش یافت ولی LADm در ارتفاعات بالاتری تشکیل گردید. درصد نور تجمعی ذرت در کشت مخلوط کاهش یافت و بیشترین میزان در ت ککشتی ذرت و بدون علف هرز مشاهده شد. روند مشابه ای درمورد سویا مشاهده شد و حضور عل فهای هرز منجر به کاهش میزان نور جذب شده توسط سویا گردید. مطابق نتایج توزیع عمودی نور، با افزایش سهم ذرت در کشت مخلوط نور جذبی در لای ههای پایین کانوپی کاهش و در لای ههای بالایی افزایش یافت. حداکثر نور جذب شده در زمانی که سهم ذرت بیشتر بود نسبت به کشت مخلوط آن بیشتر بود و با حضور علف های هرز این برتری محسوس تر شد. بررسی توزیع عمودی نور جذبی سویا نشان دهندۀ افزایش میزان جذب نور، با افزایش سهم سویا در کشت مخلوط بود به طوری که میزان جذب در کشت خالص به حداکثر رسید. همچنین با حضور علف های هرز حداکثر جذب در ارتفاعات بالاتر صورت گرفت ولی از میزان جذب کاسته شد. بنابراین زمانی که گیاه کوتاهی مثل سویا نمی تواند با علف های هرز رقابت کند، کشت مخلوط آن با گیاه بلندی همچون ذرت می تواند باعث رشد بهتر شود و قادر به تسخیر بهتر نور باشد. کشت مخلوط می تواند منجر به دسترسی بیشتر منابع نسبت به تک کشتی شود که به علت کاراتر بودن آن در تسخیر و استفاده از منابع می باشد.

کلیدواژه ها:

تراکم سطح برگ ، نور جذبی تجمعی ، جذب عمودی نور و کشت مخلوط