استخراج پتانسیل سیل خیزی حوضه سیمینه رود با کمک تصاویر ماهواره ای، شاخص رطوبت توپوگرافی و ویژگیهای مورفولوژیکی

شناسایی مناطق سیل­گیر از راهکارهای اساسی در برنامه­ریزی کاهش اثرات تخریبی سیل است. در نوشتار پیش رو از شاخص­های توپوگرافی و مورفولوژیکی به­منظور بررسی سیل­زایی استفاده شده است. به­دلیل اثرگذاری ویژگی­های هیدروژئومورفیک در سیل زایی، این ویژگی­ها با نرم­افزارهای آرک جی .آی. اس. و سیستم مدل ساز حوضه آبریز با کمک لایه­های مدل رقومی ارتفاع و توپوگرافی استخراج شدند. به­دلیل نبود اطلاعات میدانی دقیق و به­روز از رطوبت سطحی خاک، لایه پوشش گیاهی و آمار ثبتی بارش، از امکانات سنجش از دور اقدام به استخراج رطوبت خاک و بارش شده است. برای کنترل و مقایسه اطلاعات به­دست­آمده از تصاویر ماهواره ای، بارش مورخ ۱۲ آذر ۱۳۹۵ به عنوان نمونه بارش سیلابی انتخاب شد. با توجه به اهمیت شاخص رطوبت توپوگرافی برای توصیف شرایط رطوبتی خاک و تخمین ویژگی­های فیزیکی و هیدرولوژی از این شاخص استفاده شده و نقشه خروجی به­صورت طبقه­بندی در منطقه بررسی شد. برای نمایش نواحی مستعد سیلاب از مدل ترکیبی که در آن از لایه های رطوبت خاک سطحی (از مدل ذوزنقه­ای فیزیکی از تصاویر لندست ۸ استخراج شد)، پوشش گیاهی، بارش و شاخص رطوبت توپوگرافی استفاده شده است. پس از همسان­سازی نقشه ها و وزن دهی، روی­هم­گذاری لایه­ها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام و نقشه پتانسیل سیل­زایی حوضه استخراج شد و حوضه به­ترتیب شدت سیل­زایی به پنج محدوده مستعد سیلاب، سیلاب متوسط، تاحدودی سیلابی، سیلاب بسیارکم و فاقد سیلاب طبقه­بندی شد. براساس نقشه استخراجی و تجزیه و تحلیل نتایج، از کل ۳۲۷۹ کیلومتر مربع منطقه، حدود ۶/۸۱ کیلومتر مربع (۵/۲%) مستعد سیلاب بوده و ۹/۱% از منطقه با میزان خطر متوسط برای سیلاب شناسایی شد. محدوده های مستعد سیلاب بیشتر در نواحی دشتی مرکزی و شمال حوضه در زمین های مسطح حاشیه ای رود سیمینه قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

حوضه آبریز سیمینه ، سیلاب ، مدل رقومی ارتفاع ، لندست ۸ ، شاخص رطوبت توپوگرافی