اثر اندازه کرت بر میزان رواناب و رسوب اندازه گیری شده ناشی از رگبارهای طبیعی

کرت­های فرسایشی به طور گسترده به منظور ارزیابی متغیرها و عوامل اصلی پدیده­ فرسایش خاک مورد استفاده قرار می­گیرند. از این­رو، آگاهی از تاثیر عوامل مختلف همچون مقیاس مکانی بر نتایج به دست آمده از آنها ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی اثر ابعاد کرت­های صحرایی بر تولید رواناب و هدررفت خاک در واحد سطح­ انجام شد. بدین منظور، تعداد هفت کرت با ابعاد مختلف (طول­های ۲، ۵، ۱۰، ۱۵، ۱/۲۲، ۲۵ و۳۰ متر و به ترتیب عرض­های ۱، ۱، ۲/۱، ۶/۱، ۸۳/۱، ۲ و ۴/۲ متر) در ایستگاه پلدشت در استان آذربایجان غربی احداث شد. میزان رواناب و هدررفت خاک در ۱۱ رخداد منجر به رواناب و رسوب طی شهریور سال ۱۳۸۹ تا شهریور سال ۱۳۹۰ به صورت مجزا در کرت­ها اندازه­گیری و در واحد سطح محاسبه شد. نتایج نشان داد رواناب و رسوب تولید شده در واحد سطح با افزایش مساحت و یا طول کرت به صورت توانی کاهش می­یابد. مقایسه­ آماری عملکرد کرت­های با ابعاد مختلف نشان داد که در اغلب رخدادها، بین کرت­های با طول کمتر از ۱۰ متر و کرت های بزرگتر تفاوتی معنی­دار وجود دارد، در حالی که اختلاف عملکرد کرت­های با طول بیش از ۱۵ متر تفاوت معنی­داری را نشان نداد (۰۵/۰> P). براساس نتایج، کرت­های با طول ۱۰ تا ۱۵ متر قابلیت تخمین عملکرد کرت­های بزرگ­تر را داشتند.

کلیدواژه ها:

رسوب ، رگبار طبیعی ، رواناب