بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های برنج در استان مازندران

    شمال ایران بخصوص مازندران بخش عمده­ای از برنج مصرفی کشور ایران را تامین می کند. در طول مراحل رشد برنج، اجزای عملکرد تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می گیرند و عملکرد نهایی یک رقم به ژنوتیپ و پاسخ آن به شرایط محیطی بستگی دارد. در این مطالعه، کشت۱۱ لاین امید بخش برنج بهمراه ارقام والدینی (دیلمانی، سپیدرود، سنگ طارم و ندا) در سه منطقه از استان مازندران (دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، موسسه تحقیقات برنج آمل و ایستگاه تحقیقاتی چپرسر تنکابن) برای شناسایی ژنوتیپ های پایدار انجام گردید، بر اساس تجزیه امی، محیط، ژنوتیپ و اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط اثر معنی داری بر عملکرد داشته و سهم هر کدام به­ترتیب ۵۸/۲۷، ۳۲/۳۰  و۹۳/۲۱ درصد از کل تغییرات را در برداشتند و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط نیز به دو مولفه اصلی تفکیک گردید، سهم اولین مولفه اصلی ۱/۸۵ درصد از کل اثرمتقابل ژنوتیپ و محیط را بخود اختصاص داده و سهم دومین مولفه اصلی ۹/۱۴ درصد بود. بر اساس تجزیه بای پلات امی، رقم ندا و لاین ۵ برای منطقه آمل، لاین ۱۱۷برای ساری و رقم سپیدرود و لاین ۴۸ برای تنکابن سازگاری خصوصی خوبی برای این مناطق داشتند و پایدارترین ژنوتیپ، لاین ۱۱۷ با عملکردی متوسط حدود ۶ تن در هکتار، که برای همه مناطق قابل توصیه می باشد.    

کلیدواژه ها:

Adaptability ، AMMI ، G×E interaction ، Rice ، Yield stability ، برنج ، اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط ، امی ، سازگاری و پایداری عملکرد