آینده پژوهی و راهبردهای دستیابی به یک آینده پایدار در مطالعات آبخیزداری و محیط زیست

مقاله حاضر به تحلیل رویکرد نوین آینده پژوهی و مفاهیم حاکم بر آن در مطالعات آبخیزداری و محیط زیست ونیز توضیح انواع روش های آن پرداخته است. امروزه به خوبی آشکار شده است که آینده مجموعه ای از عواملهمگرایی بی شمار است. به نحوی که وقوع تعداد زیادی از آینده های احتمالی در یک زمان مشخص امکان پذیراست، در حالیکه مسیر آنها لزوما منحصر به فرد نیست. در همین راستا، آینده پژوهی یک چشم انداز و فلسفه ایرا ارائه می دهد که از طریق آن امکان بررسی مسیرهایی که ممکن است به یک نتیجه پایدار از نظر آبخیزداری ومحیط زیست منجر شوند، میسر می شود. از نظر مفهومی، تفکر آینده نگری، دیدگاه فعالی را در تصمیم گیری ایجادمی کند. پایداری حوزه آبخیز و محیط زیست از یک تصویر مشارکتی، چندوجهی و الزام آور از آینده شکلمی گیرد. صرف نظر از اینکه تصویر چه نقش مثبتی می تواند داشته باشد، در صورت عدم آزمون آن توسطتجزیه و تحلیل آیند هنگری، این تصویر ممکن است سیاست را به سمت اهداف غیرممکن یا غیرمنطقی سوقدهد. به همین دلیل اخیرا، روش های آینده پژوه ی به ابزاری مفید برای کشف گسترش سرعت تغییرات فرآیندهایطبیعی و انسانی از طر یق شناسایی مجهولات مورد نیاز برای اتخاذ تصمیم های هوشمندانه معرفی شده اند.پایداری آبخیز و محیط زیست اساسا یک مدل ذهنی به شمار می رود و اگر مدل ذهنی ما از آنچه که پا یداریآبخیز و محیط زیست را تشکیل می دهد، نتواند تصویری از آ ینده را در خود جای دهد، ملاحظات انتقال ازوضعیت فعلی به برخی شرایط آ ینده می تواند برنامه های سیاست های موثر و بررسی فرضیات موجود در آنبرنامه ها را با شکست مواجه سازد. لذا، استفاده از روش های آینده پژوهی، قدرت تفکر پیش بینی را تقویت می کندکه به نوبه خود امکان ارائه پاسخ های موثرتر را برای تغییرات احتمالی فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

آینده پایدار ، اصول پایداری ، چشم انداز آینده نگری ، پیش گویی