بررسی ویژگی های خشکسالی استان های شمال غربی کشور با کاربرد نمایه دهک ها

بررسی رخداد خشکسالی به عنوان حادثه ­ای محیطی از جایگاه ویژه­ ای در مدیریت منابع­ طبیعی و نیز برنامه­ ریزی­ های مرتبط با مدیریت منابع آبی برخوردار است. در این تحقیق، اقدام به بررسی ویژگی­ های خشکسالی در ایستگاه­ های منتخب سینوپتیکی اردبیل، خوی، ارومیه، تبریز، زنجان، سنندج و سقز در شمال ­غربی کشور با کاربرد نمایه دهک­ ها شد. ابتدا، پس از بازسازی نواقص آماری ماهانه ایستگاه ­ها در دوره ۳۸ ساله آماری ۲۰۱۴-۱۹۷۷، سری زمانی بارندگی هر یک از ایستگاه­ ها با کاربرد روش تبدیل باکس-کاکس نرمال سازی شد. سپس، اقدام به محاسبه نمایه دهک­ ها در مقیاس های زمانی مختلف ماهانه، فصلی و سالانه مبتنی بر داده های ماهانه ی بارش نرمال شده ایستگاه ­ها، در دوره آماری ۲۰۱۴-۱۹۷۷ در محیط نرم افزاری MATLAB و DIP شد. سپس، اقدام به محاسبه ویژگی­ های خشکسالی (شدت، مدت و فراوانی) در هر یک از ایستگاه­ های منتخب سینوپتیک شد. همچنین، در این تحقیق، به منظور آگاهی از روند تغییرات بارش در دوره آماری ۳۸ ساله مورد مطالعه (۲۰۱۴-۱۹۷۷)، اقدام به تعیین روند تغییرات بارش ایستگاه های منتخب در مقیاس ­های زمانی مختلف در دوره آماری ۱۹ ساله نخست (۱۹۹۵-۱۹۷۷) و مقایسه با روند تغییرات بارش در دوره ۳۸ ساله آماری با کاربرد آزمون روند من-کندال و نیز تعیین تغییرات مقادیر متوسط بارش در دو دوره متوالی ۱۹ ساله آماری (۱۹۹۵-۱۹۷۷ و ۲۰۱۴-۱۹۹۶) شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده­ کاهش بارش متوسط سالانه کلیه ایستگاه ها در دوره دوم نسبت به دوره مبنا است. همچنین، نتایج نشان­ دهنده رخداد خشکسالی­ های با شدت، مدت و فراوانی مختلف در ایستگاه­ های منتخب سینوپتیکی شمال غربی کشور است. همچنین، نتایج نشان دهنده روند نزولی تغییرات بارش در ایستگاه ­های سینوپتیک سقز و سنندج در مقیاس زمانی سالانه است. این در­ حالی است که ایستگاه ­های فاقد روند سقز و زنجان در دوره آماری ۱۹۹۵-۱۹۷۷، دارای روندهای نزولی و صعودی در برخی از مقیاس­ های زمانی در دوره آماری ۲۰۱۴-۱۹۷۷ شده­ اند.

کلیدواژه ها:

ایستگاه سینوپتیک ، تبدیل باکس-کاکس ، توزیع نرمال بارش ، شدت ، مدت و فراوانی ، من-کندال