ارزیابی اقلیمی حوضه های آبریز زرینه رود و سیمینه رود با رویکرد توسعه پایدار

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 697

فایل این مقاله در 7 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

AGRISD06_068

تاریخ نمایه سازی: 25 خرداد 1400

چکیده مقاله:

توسعه پایدار در موضوع کشاورزی و محیط زیست، بدون توجه به نوسانات اقلیمی و میزان آسیب پذیری حوزه ها، متاثر از خشکسالی هایاقلیمی با هدف برنامه ریزی و سیاست گذاری برای بهره برداری از منابع آب قابل دستیابی نیست. دو رودخانه زرینه رود و سیمینه رود ازمهمترین زیر حوضه های دریاچه ارومیه بوده و بیش از نیمی از ورودی آب دریاچه را تامین می نمایند. در این میان شناخت ابعاد مختلفپدیده خشکسالی و خصوصیات آماری آن مهم بوده و اولین قدم در بررسی و مدیریت منابع آب حوضه و درک بهتر دلایل خشکی دریاچهارومیه به شمار می آید. در این تحقیق وضعیت خشکسالی در دو حوضه زرینه رود و سیمینه رود توسط شاخص بارش استاندارد شده، SPI بااستفاده از داده های بارش ماهانه در دوره آماری ۹۳-۱۳۵۰ در مقیاس زمانی سالانه و ماهانه (۱ تا ۴۸ ماهه) مورد بررسی قرار گرفت.دوره های ترسالی و خشکسالی و همچنین مقادیر شاخص SPI در مقیاس های مختلف زمانی و بصورت منطقه ای استخراج گردید. در نهایتنقشه پهنه بندی شاخص بارش استاندارد شده برای سال های واقع شده در دوره های مهم ترسالی و خشکسالی با استفاده از روش های زمینآماری تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. بررسی شاخص خشکسالی در طول چهار دهه گذشته، نشان داد بطور کلی زیرحوضه های جنوبیدریاچه ارومیه پس از تجربه دو دوره ترسالی و یک دوره خشکشالی، در ۷۰% سال ها در شرایط نرمال به سر برده است و حاکمیت شرایطخشکسالی فقط ۱۶% بوده است بررسی تراز دریاچه نشان داد پس از وقوع خشکسالی متوالی در دوره ۸۰-۱۳۷۷ علیرغم حاکمیت شرایطنرمال تا سال ۱۳۹۳، روند کاهشی تراز دریاچه ارومیه ادامه یافته است که نشان می دهد علاوه بر تاثیر شرایط اقلیمی و کاهش بارش ها،عوامل دیگری نظیر بهره برداری نامناسب و برداشت بیش از حد از منابع آبی در سال های اخیر عامل اصلی تشدید بحران در حوضه دریاچهارومیه بوده است. همچنین تاثیرپذیری حوضه سیمینه رود از پدیده خشکسالی بیشتر از حوضه زرینه رود بود. لذا در برنامه ریزی و سیاست-گذاری در بهره برداری از منابع آب با رویکرد توسعه پایدار بایستی به آسیب پذیرتر بودن حوضه سیمینه رود از وقایع خشکسالی توجه نمود.

نویسندگان

امیر نورجو

استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ارومیه

مجید منتصری

استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

مهدی اکبری

دانشیار پژوهشی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

جواد بهمنش

استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه