بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد روغن و ترکیب اسیدهای چرب دانه در ارقام کلزا (.Brassica napus L)

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد روغن و ترکیب اسیدهای چرب کلزا انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با ۳ تکرار انجام شد. در این طرح، تیمار آبیاری در کرت اصلی در سه سطح شامل تیمار شاهد (آبیاری بعد از ۸۰ میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر)، قطع آبیاری از مرحله گل دهی و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی و ۶ رقم کلزا که در کرت فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر محتوای اسید پالمیتیک، اسید استئاریک، اسید لینولئیک و اسید مریستیک معنی دار است و برای سایر اسیدهای چرب و درصد روغن اثر تنش خشکی معنی دار نبود. بین ارقام مورد بررسی، از نظر درصد روغن دانه، درصد اسید استئاریک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک تفاوت معنی داری وجود داشت که این موضوع نشان داد در بین ارقام کلزا از نظر درصد روغن دانه و درصد اسیدهای چرب تنوع وجود دارد. فراوان ترین ترکیب اسیدهای چرب در این تحقیق مربوط به اسید چرب تک غیر اشباع اسید اولئیک (۶۷.۹۶ درصد) و اسیدهای چرب چند غیر-اشباع، شامل اسید لینولئیک (۷.۲۱ درصد) و اسید لینولنیک (۸.۷۵ درصد) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار عملکرد شده ولی تاثیر چندانی بر درصد روغن دانه نداشته است. براساس نتایج درصد کل اسیدهای چرب اشباع در هر دو شرایط قطع آبیاری (مرحله گل دهی و خورجین دهی) کاهش معنی داری را نشان داده است. اما تغییرات درصد کل اسیدهای چرب غیراشباع در هر دو شرایط تنش معنی دار نبود. ولی در مجموع نسبت درصد کل اسیدهای چرب غیر اشباع به درصد کل اسیدهای چرب اشباع (TU/TS) افزایش معنی داری را نشان داد. بیش ترین مقدار اسید اولئیک، درصد روغن دانه و عملکرد روغن دانه در شرایط بدون تنش و تنش خشکی مربوط به رقم Lilian بود. بنابراین Lilian با عملکردی بیشتر از متوسط کل، رقمی مناسب در برنامه اصلاحی می تواند باشد.

کلیدواژه ها:

اسید اولئیک ، اسید لینولئیک ، پروفیل اسیدهای چرب ، تنش خشکی