ارزیابی حساسیت زمین لغزش با استفاده از رویکرد منطق فازی و سامانه های اطلاعات جغرافیایی در حوضه آبخیز نکارود

زمین لغزش نتیجه فرآیندهای مختلف ژئو دینامیکی است و نوع مهمی از بلای طبیعی را نشان می دهد. این بلیه با آسیب رساندن به زیرساخت ها و ساختمان ها موجب خسارات اقتصادی و اجتماعی می شود. زمین لغزش ها عمدتا توسط عوامل متعددی شامل زمین شناسی، خصوصیات شیب، و سایر عوامل که در ایجاد زمین لغزش تاثیر دارند حادث می شوند. زمین لغزش شایع ترین پدیده در شمال ایران است که هرساله خسارات مالی و جانی قابل توجهی به بار می آورد. یکی از روش های بسیار پرکاربرد برای کاهش این خسارات، تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش با استفاده از روش های مناسب و انتخاب عوامل مناسب است. در این تحقیق در حوضه آبخیز نکارود در استان مازندران، با استفاده از روش منطق فازی در نرم افزار Arc GIS و ادغام نقشه هایی که در شناسایی مناطق زمین لغزش تاثیر زیادی دارند، مناطقی با پتانسیل بالا تا کم از مقدار ۱ تا ۵ به زمین لغزش ها اختصاص داده شد. نتایج نشان داد زیرحوضه N۱ به با مقادیر % ۵۹/۳۷ (بسیار ضعیف)، %۵۵/۳۵ (ضعیف)، %۲۱/۲۵ (متوسط) % ۴۱/۱۷ (خوب) و % ۲۵/۱۱ (بسیار خوب) و اولویت اول مستعد برای زمین لغزش قرار دارد. با مقایسه زیرحوضه ها با یکدیگر از لحاظ زمین لغزش، زیرحوضه N۱۲ با مقادیر %۳۷/۷ (بسیار ضعیف)، % ۱۲/۱۴ (ضعیف)، % ۳۳/۲۳ (متوسط)، % ۴۹/۲۶ (خوب) و %۶۹/۲۸ (بسیار خوب) در وضعیت بهتری از لحاظ زمین لغزش قرار دارد. زیرحوضه های N۳، N۴، N۵ و N۶ با توجه به میزان حساسیت به زمین لغزش حالت متوسط به بالا و متوسط رادارند و از زیر حوضه N۷ تا N۱۱ از میزان حساسیت زمین لغزش ها کاسته می شود، نتایج به دست آمده به وضوح نشان می دهد که تراکم حوادث رانش زمین با درجه حساسیت عواملی مانند شیب، فقدان پوشش گیاهی و نیز افزایش میزان نفوذپذیری خاک افزایش می یابد. با توجه به نتایج جهت کاهش زمین لغزش جلوگیری از تغییرات کاربری اراضی و انجام مطالعات قبل از انجام هرگونه کار عمرانی مانند احداث جاده الزامی می باشد. نتایج این تحقیق برای برنامه ریزان، تصمیم­گیران، محققان و برنامه ریزان عمومی استفاده از زمین در منطقه مورد مطالعه مفید و اساسی است.

کلیدواژه ها:

زمین لغزش ، منطق فازی ، GIS ، روش آنتروپی