مقایسه شاخص های SPI، RDI و SPEI جهت پایش خشکسالی در شرایط تغییر اقلیم (مطالعه موردی: ایستگاه کرمانشاه)

در سال های اخیر در اثر پدیده گرمایش جهانی و تغییرات عوامل هواشناسی، رخداد خشکسالی در مناطق مختلف جهان افزایش یافته است. هدف از پژوهش حاضر پایش خشکسالی با استفاده از شاخص های SPI، RDI و SPEI و بررسی خصوصیات این پدیده (شدت، بزرگی و تداوم خشکسالی) در در شرایط تغییر اقلیم در ایستگاه کرمانشاه طی دوره آماری ۱۹۶۳ تا ۲۰۱۹ می باشد. پنجره های زمانی مورد بررسی ۶، ۱۲ و ۲۴ ماهه بودند. جهت برآورد مقادیر تبخیرتعرق پتانسیل (ETp) از معادله هارگریوز-سامانی استفاده شد. روندیابی سری داده ها با آزمون من-کندال انجام شد. همچنین برای تعیین نقاط تغییر و جهش در سری زمانی، روش من-کندال رتبه ای، بکار رفت. نتایج نشان داد در دوره مطالعاتی، مقادیر دمای هوا و ETp در ایستگاه کرمانشاه افزایش یافته است در حالی که مقادیر بارش کاهش نشان داد. حساسیت دو شاخص RDI و SPEI به تغییرات اقلیمی بیش تر از شاخص SPI به دست آمد. بر اساس نتایج، در پنجره زمانی ۶ ماهه، و در شاخص های SPI و RDI، بزرگی خشکسالی و ترسالی در دوره بعد از ۱۹۹۴ (سال جهش) در قیاس با دوره قبل از آن، کاهش یافته است در حالی که در شاخص SPEI این حالت فقط در شرایط ترسالی مشاهده شد و در شرایط خشکسالی تغییرات این دو دوره قابل ملاحظه نبود. در هر ۳ شاخص و در پنجره های زمانی ۱۲ و ۲۴ ماه، بزرگی خشکسالی در دوره بعد از سال ۱۹۹۴ نسبت به دوره قبل از آن، افزایش نشان داد. در پنجره های زمانی ۱۲ و ۲۴ ماه، تغییرات بزرگی خشکسالی دو شاخص RDI و SPEI برای هر دو دوره قبل و بعد از ۱۹۹۴ بیش تر از SPI بود.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، روند ، پنجره زمانی ، کرمانشاه