تحلیل تطبیقی حکایت شیخ صنعان برپایه نظریه تک اسطوره کمپبل باتوجه به کهن الگوهای یونگ

در این مقاله میزان تطابق نظریه تک اسطوره ـ اسطوره یگانه سفر قهرمان، در سه مرحله کلی و پانزده مرحله جزئی ـ از جوزف کمپبل با حکایت شیخ صنعان (از حکایات منطق الطیر) بررسی می شود. در باور کمپبل، سفر همه قهرمانان داستانی در سه محور اساسی با عنوان های جدایی (عزیمت) و تشرف و بازگشت، درخور تبیین است؛ البته هریک مراحل خردتری را نیز می تواند در بر گیرد. در این پژوهش هر بخش از داستان با یکی از محورهای الگوی کمپبل منطبق و سپس از دیدگاه کهن الگوهای یونگ تحلیل می شود. بخش اصلی مقاله، بررسی مرحله ای داستان منظور با تکیه بر محورهای اصلی و فرعی الگوی کمپبل (اسطوره یگانه سفر قهرمان) است. در پایان این نتیجه به دست می آید که ادعای کمپبل مبنی بر وجود یک الگوی کلی و نهایی برای سفر همه قهرمانان داستانی حتی در حوزه ادبیات عرفانی، به ویژه در حکایت شیخ صنعان، نیز درخور تحلیل و پذیرش است. اختلاف ها در این مقایسه اندک است و بیشتر در چینش ریزالگوها مشاهده می شود.

کلیدواژه ها:

سفر قهرمان ، شیخ صنعان ، الگوی تک اسطوره ، کهن الگو ، جوزف کمپبل