تحلیل محتوای کتاب های دوره متوسطه اول برحسب میزان توجه به مولفه های سرمایه اجتماعی در سال تحصیلی ۹۸-۹۷

در دهه­های اخیر دغدغه های توسعه پایدار در میان جوامع سبب گردیده است که تمامی مولفه های توسعه از جمله توسعه اجتماعی در کانون توجه صاحبنظران قرار گیرد. در این بین مفهوم سرمایه اجتماعی که به عنوان یک کاتالیزور سبب اثربخشی سایر اقسام سرمایه ها می شود ضرورری است در برنامه ریزی های اصولی نهاد آموزش و پرورش به عنوان نتایج آموزشی–تربیتی، بیش از پیش، آشکار می­گردد.. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و نحوه گرد آوری داده ها براساس سیاهه تحلیل در روش تحلیل محتوا می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای تمامی کتاب­های دوره متوسطه اول در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ بوده و برای نمونه گیری کتاب های پیام های آسمانی، فارسی، تفکر و سبک زندگی و مطالعات اجتماعی در پایه های هفتم، هشتم و نهم به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل سیاهه­ تحلیل محتوای محقق ساخته سرمایه اجتماعی برحسب نظریه پاتنام بود که برای برآورد روایی سیاهه­ تحلیل از روایی محتوایی استفاده شده و پایایی آن نیز از طریق روش اسکات برای ۵۴/۸۹ درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از سنجش فراوانی و روش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد که برای دوره متوسطه اول میزان توجه به مولفه ­های سرمایه اجتماعی وضعیت مطلوبی دارد که سهم مولفه هنجارهای همیاری اندکی از دیگر مولفه­ها بیشتر است. هرچند که ضریب اهمیت مولفه شبکه ها در کتاب های پیام های آسمانی و ضریب اهمیت مولفه اعتماد در کتاب های مطالعات اجتماعی نسبت به سایر مولفه ها در جایگاه پایین تری قرار دارد در فرجام مقاله براساس نتایج حاصل، پیشنهاد گردید ضمن تقویت جایگاه مولفه شبکه­ها در کتاب­های تفکر و سبک زندگی شاخص های مردم سالاری، نقش شوراهای و انجمن­های ملی و محلی، اعتماد اجتماعی و نهادی، مذمت دروغگویی و آزادی بیان و نقدپذیری از نمود بالایی برخوردار باشند.

کلیدواژه ها:

سرمایه اجتماعی ، کتاب های درسی ، دوره متوسطه اول ، تحلیل محتوا