ارزیابی و بررسی تعمیم پذیری مدل استنباطی خاک- سرزمین (SoLIM) در نقشه برداری رقومی خاک با استفاده از مدل رقومی ارتفاع و مشتقات آن

کاربرد مدل های تغییرپذیری ناپیوسته در روش های سنتی (مرسوم) شناسایی خاک، محدودیتهایی را برای مرزبندی واحدهای نقشه به همراه دارد. راه کارهای نوین ارایه شده برای غلبه بر این محدودیت ها (که به طور کلی، "نقشه برداری رقومی خاک" نامیده می شوند)، با بررسی تغییرات پیوسته خاک، تلاش می کنند براساس متغیرهای محیطی که بهسادگی قابل دست یابی یا محاسبه هستند، کلاسهای خاک یا ویژگیهای آن را پیشبینی کنند. پژوهش حاضر می کوشد تا با هدف تهیه نقشه خاک منطقه بروجن- استان چهارمحال و بختیاری- توسط مدل SoLIM و به کارگیری مدل رقومی ارتفاع و ویژگی های آن، گامی جدید در راستای تهیه نقشه های خاک بردارد. برای این منظور، ۱۸ ویژگی مختلف از مدل رقومی ارتفاع استخراج گردیدند و پس از پردازش اولیه، هفت ویژگی مهم تر انتخاب شدند. این ویژگی ها به همراه سه زیرگروه و هفت فامیل خاک غالب موجود در منطقه مطالعاتی (شامل ۴۱ خاک رخ از ۱۲۵ خاک رخ حفرشده در کل منطقه)، ماتریس داده های ورودی به مدل SoLIM را تشکیل دادند. نقشه های خاک فازی به دست آمده از SoLIM در سامانه اطلاعات جغرافیایی (نرم افزار آرک- جی آی اس) به نقشه چندگوشه ای پراکنش خاک ها تبدیل شدند. نتایج نشان داد که ترکیبات گوناگون ویژگی های مدل رقومی ارتفاع در برآورد نوع خاک ها دقت متفاوتی دارند، و به طورکلی، دقت درون یابی ها حدود دو برابر دقت برون یابی ها هستند. هم چنین، مدل SoLIM در برآورد نوع واحدهای نقشه و خاک های موجود در آن، دقت قابل قبولی داشت؛ لیکن در برآورد مکان دقیق کلاس های خاک، از دقت چندانی برخوردار نبود. لزوم استفاده از اطلاعات بیشتر مانند نقشه های زمین شناسی و غیره، برای افزایش دقت این روش، پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

Digital soil mapping ، Digital elevation model ، Fuzzy logic ، SoLIM ، Soil map. ، نقشه خاک ، مدل SoLIM ، منطق فازی ، نقشه برداری رقومی خاک ، مدل رقومی ارتفاع