بررسی آستانههای توپوگرافیکی وتحلیل نقش نوع سازندهای سطحی در توسعه خندقها در دامنههای کوهستانهای نواحی نیمه خشک مطالعه موردی: حوضه شورچای

در سطوح دامنههای مناطقنیمه خشک انواع فرسایش و با شدتهای متفاوت فعال است. فرسایش خطی بویژه فرسایشخندقی در بین انواع فرسایش مهمترین عامل تخلیه و ورود مواد دامنه ای به دشتهایسیلابی وآبهای جاری محسوب میشود. این نوع فرسایش در محدودههای کوهستانی نواحینیمه خشک که دامنههابه خوبی توسط پوشش گیاهی محافظت نمیشوند، بیشتر دیده میشود.در تشدید فرسایش عوامل مختلفی دخیل هستند، اما سرعت تشکیل عوامل مختلفی دخیل ازپدیدههای مربوط به فرسایش، به ویژه خندقها در سطوح شیبدار متشکل از سازندهایسطحی مستعد به فرسایش خطی قابل ملاحظه است. در حوضه شورچای واقع در دامنههای شرقیکوهستان سهند (واقع در موقعیت جغرافیایی از́ ۰۵˚ ۳۶ تا́ ۲۰ ˚۳۷ عرضشمالی واز́ ۴۳ ˚ ۴۶ تا́ ۱۵́˚ ۴۷طول شرقی )بر روی دامنههای متشکل از سازندهای سطحی متشکل از مارن، سیلت و رس حضورخندقهای عمیق ودر حال توسعه در بخشهای مختلف حوضه، بویژه در شیبهای منتهی بهرودخانه اصلی بیشتر دیده میشود. در این مقاله با استفاده از شاخصها وضرایب مختلفمانند شاخصهای V و TCI عوامل تشکیلوتوسعه این پدیده بررسی و تحلیل شده. نتایج حاصل از این بررسیها نشان می دهد کهدر بخشهای مختلف حوضه شورچای، شیب و نوع سازندهای سطحی دامنهها نقش اولیه را درفراهم نمودن زمینه لازم برای تشکیل خندقها ایفا نموده است. تحلیل مقادیر حاصل ازبه کارگیری شاخصها در بخشهایی از محدوده مورد مطالعه نشان می دهد که در مواردیمقادیر حاصل از حد آستانهها تجاوز نموده است، که این امر از پتانسیل بالای دامنههایمحدوده مذکور برای فرسایش خطی، حکایت میکند

کلیدواژه ها:

فرسایش خطی ، فرسایش خندقی ، عوامل توپوگرافی ، سازندهای سطحی ، کوهستان سهند