بررسی و تطبیق شواهد ژئومورفولوژی و لرزه شناسی زمین ساخت فعال در محدوده زاگرس مرکزی

هدف از این مقاله بررسی انواع ویژگیهای ژئومورفولوژی مناطق فعال و شاخصهای مربوط به آنها، جهت انتخــاب و معرفی شاخصهای مناسب برای منطقه زاگرس و تطابق نتایج به دست آمده با مطالعات لرزه شناسی دستگاهی و تاریخی می باشد. به این منظور یک مدل رقومی ارتفاع از دادههای توپوگرافی SRTM با دقت ۹۰ متر برای بخشی از زاگرس مرکزی تهیه شد. سپس در محیطهای نرم افزاری آرک مپ، آرک ویو و گلوبال مپر ترسیم آبراهـهها، تقسیم بندی زیر حوضــهها و اندازه گیری شاخصها انجــام گرفت. آنگاه در محیط Spss بین شاخصهای مختلف همبستگی برقرار شده و مشخص شد که در این محدوده شاخصهای تقارن حوضه(T وAf) مفید نبوده و ممکن است باعث ایجاد ابهام شوند. همچنین، شاخــصهایVf,Smf,Re,Hi در مقایسه با شاخــصهای V,Facet%, Bs,V/A همبستگی بهتری با همدیگــر دارند. در نتیجه، شاخصهای Vf,Smf,S,SL,Re,Hi مناسبترین شاخصهایی می باشند که با ترکیب آنها شاخص نسبی زمین ساخت فعال (Iat) تعریف شده و پهنه بندی منطقه بر اساس آن صورت گرفت. نتایج به دست آمده افزایـــش فعالیت زمین ساختی از زون سنندج ـ سیرجان به سمت زون زاگرس بلنـــد را نشان می دهد که این موضوع با نتایــج به دست آمده از زمین لرزههای دستگاهی و تاریخی همخوانی دارد. اما در محدوده زاگرس بلند، این شاخص حکایت از افزایش فعالیتهای زمین ساختی از سمت جنوب شرقی به سمت شمال غربی را دارد؛ در حالی که در این مسیر، شدت زمین لرزهها کاهش می یابد. این موضوع به دو صورت قابل توجیه است: یا این که جابجایی گسلها در بخش شمال غربی، بیشتر به صورت خزشی و آرام بوده و یا این که در آینده احتمال وقوع زمین لرزههای بزرگی در این محدوده وجود خواهد داشت. در هر دو صورت این موضوع می تواند برای سد در حال احداث رودبار خطرناک باشد.

کلیدواژه ها:

زمین ساخت فعال ، شاخصهای ژئومورفولوژی ، زاگرس مرکزی ، حوضه دز ، سد رودبار