اثر تنش شوری بر برخی عناصر معدنی و ویژگیهای بیوشیمیایی گیاه دارویی زنیان (Carum copticum L. C.B. Clarke)

بهمنظور بررسی اثر شوری بر برخی ویژگی­های گیاه دارویی زنیان (Carum copticum L. C.B. Clarke)، آزمایش مزرعه­ای در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در اصفهان در سال ۱۳۹۲ انجام شد. تیمارها سطوح مختلف آب شور ۳ (شاهد)، ۶، ۹ و ۱۸ دسیزیمنس بر متر) بودند. صفاتی شامل عملکرد، ویژگی­های بیوشیمیایی، عناصر معدنی، میزان و کیفیت اسانس بذر تعیین شدند. نتایج نشان داد که افزایش شوری سبب کاهش عملکرد بیولوژیک و عملکرد بذر شد. تغییر اجزای اسانس بذر در اثر تنش شوری کم بود. مهمترین ترکیب در اسانس تیمول بود که ۱/۵۶ تا ۲/۶۱ درصد اسانس را بهخود اختصاص داد. بیشترین غلظت پروتئین کل (ریشه ۶/۳ و اندام هوایی ۲/۸ میلی­گرم در گرم ماده خشک) به تیمار شاهد اختصاص داشت و با افزایش سطوح شوری بهصورت معنی­داری کاهش یافت. افزایش شوری، میزان پرولین و قندهای احیاکننده را افزایش داد، بهطوریکه بیشترین میزان پرولین ریشه ۱۲ میلی­گرم در گرم ماده تر و قندهای احیاکننده (ریشه ۵/۳۰ و اندام هوایی ۶۲ میلی­گرم در گرم ماده خشک) در شوری ۱۸ دسیزیمنس بر متر حاصل شد. افزایش سطوح شوری میزان ترکیبات فنلی اندام هوایی را افزایش داد اما این افزایش معنی­دار نبود. تیمار ۱۸ دسیزیمنس بر متر کمترین غلظت پتاسیم (ریشه ۵ و اندام هوایی ۲۲ میلی­گرم در گرم ماده خشک) و بیشترین غلظت سدیم (ریشه ۵۴ و اندام هوایی ۶۴ میلی­گرم در گرم ماده خشک) را داشت. با توجه به نتایج حاصله، با افزایش شوری میزان اسمولیت­های مقاومکننده در گیاه زنیان افزایش یافت.

کلیدواژه ها:

آب شور ، اسانس ، پرولین ، سدیم ، عملکرد