اقتصاد سیاسی تحریمهای ایران: رویکرد طراحی سازوکار و مدلسازی مبتنی بر عامل

روابط بین­المللی بهخاطر ماهیت چندجانبه آن، پیچیدگی­های زیادی دارد. با درک فرایند تصمیم­گیری ونتایج احتمالی تصمیمات، هر یک از بازیکنان قادر خواهند بود از ظرفیتهای خود برای تاثیرگذاری بر نتایج این تصمیمات راهبردی بهره گیرند. مصداق این ساختار تصمیمگیری، مشاجرات و منازعات بینالمللی تحریم­ها است. موضوع منافع جهموری اسلامی ایران درعرصه بینالمللی نیز متاثر از منافع درحال تغییر کشورهای شرکتکننده دراین ائتلاف است. باتوجه به پیچیدگی­های روابط بازیکنان درفضای بینالمللی تحریمها بهمنظور تحلیل مساله وپیشبینی تعادل­ امکانپذیر دراین روابط، روش سیستم­های چندعاملی، نظریه بازیها و هوش مصنوعی بهعنوان ابزار جدیدی برای حل انواع تعاملات وفرایندهای متاثر از تصمیمات انسانی مورداستفاده قرار میگیرد. در این مطالعه، طیف سیاستی براساس راهبردهای ایران، آمریکا و سایر بازیکنان تعریف شده است. مدلسازی و شبیهسازی رفتار بازیکنان روی این طیف نشان میدهد در شرایط کنونی، راهبرد تعادلی ایران تاکید بر حفظ توافق فعلی است؛ هرچند که موقعیت تعادلی در دامنه پایین طیف ادامه توافق فعلی قرار دارد. براساس مطالعات و نتایج حاصله، برای پیشگیری از وقوع تراژدی داراییهای مشاع، راهبرد مسلط و غالب، بازی با فرض بازیکنان عقلایی در منطق نظریه بازی حفظ ثبات، امنیت و یکپارچگی ایران بهعنوان یک قدرت منطقه­ای است. برای تحقق تعادل پایدار، بازیکنان در این بازی به دنبال حداکثر  کردن تابع رفاه جمعی بهجای حداکثر  کردن منافع تک­تک اعضای ائتلاف خواهند بود که در این صورت تداوم منافع کشورهای عضوائتلاف را نیز به دنبال خواهد داشت. برای این منظور، تداوم حضور ایران در برجام و عدم تضعیف آن، استقبال از حفظ وتقویت رابطه سیاسی با اروپا باحفظ منافع ایران، تقویت امنیت نظامی و امنیت اجتماعی ضروری خواهند بود.

کلیدواژه ها:

بازی تحریم ، طراحی سازوکار ، سیستمهای چندعاملی ، هوش مصنوعی