تأثیر کودهای نانو کلات آهن و منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد ماش تحت شرایط تنش کمبود آب

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی نانو کود کلاته آهن و منگنز در کاهش اثرات کمبود آب بر عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و برخی خصوصیات کمی گیاه ماش رقم پرتو، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر اساس طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. در این تحقیق تنش کم‌آبی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل بدون قطع آبیاری (آبیاری مطلوب)، قطع آبیاری در مرحله زایشی (تشکیل پنجمین برگ سه برچه‌ای، گل‌دهی) تا وقتی‌که 70% ظرفیت زراعی تخلیه گردد، قطع آبیاری در مرحله رویشی (ارتفاع 16-12 سانتی‌متری، رشد اولیه) تا وقتی‌که 70% ظرفیت زراعی تخلیه گردد و محلول‌پاشی به‌عنوان عامل فرعی در 10 سطح شامل تیمار بدون محلول‌پاشی، محلول‌پاشی آب خالص (مقطر)، محلول‌پاشی کودهای نانو کلات شامل: آهن یک در هزار، آهن سه در هزار، منگنز 5/1 در هزار، منگنز سه در هزار، آهن یک در هزار + منگنز 5/1 در هزار، آهن یک در هزار + منگنز سه در هزار، آهن سه در هزار و منگنز 5/1 در هزار و آهن سه در هزار و منگنز سه در هزار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر کمبود آب و محلول‌پاشی نانو کلات آهن و منگنز بر اکثر صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. در میان سطوح تنش کم‌آبی، کم‌ترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد برای اکثر صفات مورد مطالعه، اعمال تنش در مرحله زایشی و بیش‌ترین مقدار آن در تیمار شاهد (آبیاری مطلوب) مشاهده شد. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی سطوح مختلف نانو کلات آهن و منگنز در مراحل رویشی و زایشی موجب افزایش میزان عملکرد و اجزای عملکرد خصوصاً در مرحله‌ی رشد رویشی شد حال آن‌که تیمار شاهد محلول‌پاشی (بدون محلول‌پاشی) کم‌ترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد را داشت. همچنین، اثرات متقابل نانو کلات آهن و منگنز و سطوح مختلف تنش کمبود آب بر همه‌ی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. قطع آبیاری در مرحله زایشی موجب کاهش و استفاده از نانو ذرات به‌ویژه تیمار نانو کلات 1 در هزار آهن + 3 در هزار منگنز موجب افزایش میزان عملکرد دانه (1765 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد پروتئین (2/519 کیلوگرم در هکتار) گردید. بنابراین، به‌نظر می‌رسد عوارض جانبی ناشی از کمبود آب می‌تواند با محلول‌پاشی نانو کلات آهن و منگنز کاهش یابد.

کلیدواژه ها:

تنش رطوبتی ، حبوبات ، عملکرد پروتئین ، عملکرد دانه