تعیین راهبردهای توسعه‌ی بخش کشاورزی استان مازندران

به­دلیل ویژگی­های بارز بخش کشاورزی، این بخش را می­توان محرکه­ی اقتصاد در چارچوب اقتصاد مقاومتی دانست. به­منظور تحقق اقتصاد مقاومتی، بایستی ضمن تعیین بخش­های پایه به­منظور سرمایه­گذاری بهینه، چالش­های و پتانسیل­های پیش­روی این بخش نیز شناسایی شوند. با توجه به قابلیت­های تولید محصولات کشاورزی در استان مازندران، در این مطالعه با استفاده از یک نوع تحلیل SWOT مبتنی بر رهیافت AHP که در آن اوزان نسبی بر خلاف مطالعات پیشین، از طریق یک مدل برنامه­ریزی ریاضی محاسبه می­شود، به شناسایی مشکلات و فرصت­های موجود در زیربخش «زراعت و باغداری» به­عنوان مهمترین زیربخش کشاورزی پرداخته شد. برای استخراج مقایسات زوجی عوامل داخلی و خارجی، با کارشناسان و خبرگان زیربخش زراعت و باغداری سازمان و ادارات جهاد کشاورزی استان مازندران مصاحبه شد. در نهایت، با استفاده از رهیافت QSPM، راهبردهایی برای توسعه این زیربخش، اولویت­بندی شد. برای تخمین نتایج نیز نرم­افزارهای Excel و GAMS مورد استفاده قرار گرفت. نتایج SWOT در تحلیل عوامل داخلی و خارجی حاکی از آن بود که برای توسعه­ی زیربخش زراعت و باغداری در استان مازندران، استراتژی­های تهاجمی می­تواند مفید باشد. همچنین، نتایج اولویت­بندی راهبردهای از طریق رهیافت QSPM نیز نشان داد که با توجه به استراتژی­های تهاجمی، در زیربخش زراعت و باغداری، «افزایش تحقیقات به­نژادی تهاجمی»، «ایجاد پایانه‌های صادرات میوه و تره‌بار» و «توسعه­ی صنایع تبدیلی» به­عنوان راهبردهایی در جهت مقاوم­سازی اقتصاد استان می­توانند مدنظر قرار گیرند. با توجه به نتایج این تحقیق، راهکارهایی همچون استفاده از پژوهشگران و دانش­آموختگان کشاورزی، حمایت و توسعه­ی صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی و توسعه­ی بازار و افزایش صادرات محصولات و فرآورده­های کشاورزی، پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه ها:

برنامه‌ریزی ریاضی ، راهبردهای توسعه ، زراعت و باغداری ، مازندران ، QSPM