بررسی نحوه تعامل حاکمیت با فناوری های مالی (Fintechs) در کشورهای نمونه

با پیشرفت روزافزون تکنولوژی شاهد سرریز آثار مثبت تکنولوژی به سایر حوزه ها هستیم. در سال های اخیر بنگاه های فناورمحور به کسب وکارهای حوزه مالی نیز ورود پیدا کرده اند و درحال حاضر درحال توسعه قلمرو و تثبیت جایگاه خود به عنوان رقیب و همکار نهادهای مالی متعارف هستند. مهمترین حوزه هایی که فناوران مالی به آنها ورود پیدا کرده اند عبارت است از: پول دیجیتال، خدمات پرداخت داخلی و بین المللی، مشاوره مالی، سرمایه گذاری و پرداخت تسهیلات. ورود فناوران مالی در بسیاری از حوزه ها منجر به افزایش بهره وری و کیفیت ارائه خدمات به مشتریان شده است، البته به جهت دشواری نظارت به روش های متعارف بر این بنگاه ها، فعالیت آنها با مخاطراتی نیز همراه بوده و خواهد بود. یکی از مهمترین مسائل پیش روی حاکمیت ها نحوه تعامل بهینه با این بنگاه هاست به نحوی که منافع آنها برای نظام مالی حداکثر شود و مضرات آنها حداقل. یکی از روش هایی که از سال  ۲۰۱۵ تا کنون توسط برخی کشورها استفاده شده است استفاده از «سندباکس تنظیم گری» یا «محیط کنترل نوآورانه» بوده است. هدف از ایجاد محیط کنترل نوآورانه، تطبیق فعالیت فناوران مالی با مقررات مالی است به طوری که مانعی برای توسعه این شرکت ها نباشد و ازطرف دیگر موجب تضییع حقوق مصرف کنندگان نیز نگردد. با این راهکار، این شرکت ها می توانند در یک فضای امن و واقعی، خدمات خود را ارائه نمایند. یکی از مهمترین موضوعات در ارتباط با راه اندازی سندباکس، تعیین متولی و مقام ناظر مناسب آن است، در برخی کشورها بانک مرکزی و در برخی دیگر، نهاد ناظر اوراق بهادار متولی سندباکس است؛ نهاد متولی برمبنای امکانات و توانایی آن نهاد از یک سو و حوزه کسبوکار فناوران مالی آن کشور ازسوی دیگر انتخاب می شود. در ایران نیز در سال های گذشته تلاش هایی در بخش های مختلف دولت، ازجمله بانک مرکزی، سازمان بورس و اوراق بهادار و بیمه مرکزی شده است، با وجود این کماکان در ابتدای راه هستیم و برخی اقدامات انجام شده توسط نهادهای ناظر گویای این مطلب است که هنوز این باور ایجاد نشده است که ماهیت این فناوریها به گونه ای نیست که بتوان از طرق سنتی، اعم از استفاده از ابزار مجوز، اقدام به کنترل آنها نمود. لذا توصیه می شود نهادهای نظارتی در همه بازارهای مالی برای شناخت بهتر فناوری ها و فناوران مالی زیرمجموعه خود از یک سو و آشنایی فناوران مالی با ملاحظات نهادهای ناظر ازسوی دیگر، از تجربه «سندباکس تنظیم گری» استفاده کنند. به بیان دیگر، قبل از شناخت کافی و به ثبات نرسیدن حوزه فعالیت، از وضع قانون و مقررات، بهویژه ورود به جزئیات احتراز شود و صرفا در صورت ضرورت، خطوط قرمز فعالیتها تشریح شود.