بررسی اثر سناریوهای تغییر اقلیم بر آبدهی حوضه آبریز سد شهید رجایی با مدل HBV

مدیریت آب در حوضـه های آبی با توجه به کمبود ایسـتگاه های دادهبرداری به سـختی امکان پذیر است. امروزه شبیه سازی دبی جریان با مـدلهـای مختلف به مدیریت منابع آبی موجود کمک خواهد کرد. لذا اســـتفاده از مدلهای ه یدرولوژی که با حداقل داده ها امکان شـناخت و مدیریت حوضـه را فراهم میکنند، میتواند روشـی مناسب باشد. در این تحقیق به منظور شبیه سازی رواناب ناشی از بارش و بررسـی مکانیسـم تشـکیل رواناب و جریان خروجی در حوضه آبریز سد شهید رجایی واقع در شهرستان ساری، از مدل HBV-light با داده های موجود از سـال 1981 تا سـال 2015 اسـتفاده شد. همچنین عملکرد آن تحت شرایط تغییر اقلیم با دو سناریوی RCP2.6 و RCP8.5 در دو بازه زمانی آینده نزدیک (2040-2016) و آینده دور (2065-2041) مورد ارزیابی قرار گرفت . که نتایج آن افزایش دما به ترتیب در دو ســناریوی RCP2.6 و RCP8.5 به مقدار 11/5 و 13/9 درصــد در آینده نزدیک و به ترتیب 13/9 و 24/2 درصــد در آینده دور بوده است. همچنین میزان بارش در دو سناریوی اقلیمی RCP2.6 و RCP8.5 در آینده دور و آینده نزدیک حدود 58 درصد کاهش خواهد یافت. نتایج خروجی مدل نشـان داد اثر سـناریوهای اقلیمی بر دبیهای اوج در آینده نزدیک (2040-2016) افزایشی و در آینده دور (2065-2041) کاهشــی خواهد بود. اختلاف میانگین دبیهای اوج در پنجره زمانی آینده نســبت به دوره پایه در ســطح اعتماد 95 درصد (آزمون کروسکال والیس) معنی دار بوده است. به ترتیب در دو سناریوی اقلیمی RCP2.6 و RCP8.5 در آینده نزدیک 36 و 28 درصد افزایش و در آینده دور 12 و 3 درصد کاهش خواهد یافت. این تغییرات در دبی های اوج با توجه به تغییر توزیع آماری احتمـال رخداد پدیده های حدی (دبی های اوج شـــدید) را افزایش خواهد داد. این نتایج مدیریت، بهره برداری و نگهداری از منابع آبی تجمیع شـده در محل سـد شهیدرجایی را با چالش جدی روبرو خواهد نمود. پیشنهاد میشود ضمن بررسی دقیق تر و مقایسه با نتایج دیگر مدلهای هیدرولوژیکی سناریوهای پیشرو در مدیریت حوضه آبریز اعمال شود.

کلیدواژه ها:

سناریو RCP ، پیش یابی جریان ، تغییر اقلیم ، حوضه آبریز.