ارزیابی کارایی مدل SDSM در بررسی پیامدهای تغییر اقلیم برای پهنه‌های اقلیمی مختلف ایران

تغییرپذیری اقلیم و تغییر آن یکی از مهمترین چالش‌های پیش­روی بشر در قرن بیست و یکم است. بهترین روش پیش­نمای رفتار اقلیم استفاده از مدل­های گردش عمومی جو است. یکی از نقاط ضعف این مدل­های شبیه­ساز اقلیم زمین، عدم تطابق قدرت تفکیک مکانی آنها با مطالعات ریزمقیاس همچون ارزیابی­های پیامد-محور است. در بسیاری از موارد اطلاعات حاصله می­بایست در خدمت سیاستمداران و همچنین برنامه­ریزان محلی و منطقه­ای قرار گیرد تا بدین ­وسیله قادر به برنامه­ریزی و اتخاذ استراتژی­های آینده باشند. بدین منظور روش­های ریزگردانی (Downscaling) پیشنهاد شده است. یکی از روش‌های ریزگردانی که به کرات در پژوهش‌های اقلیمی ایران استفاده شده است روش ریزگردانی آماری با استفاده از نرم‌افزار SDSM می‌باشد. با هدف ارزیابی کارایی این مدل در مناطق مختلف اقلیمی ایران یک ایستگاه نماینده با دوره‌ی آماری 41 ساله انتخاب گردید. برای مقایسه نتایج مدل با داده­های مشاهده شده از معیارهای همچون میانگین خطاهای مطلق، میانگین مربعات خطا و مجذور میانگین مربعات خطا استفاده گردید. نتایج نشان می دهد برونداد مدل برای مناطق خشک و فراخشک (گرم و سرد) چندان نتایج مناسب نمی‌باشد و این نتایج از سمت مناطق مرطوب کشور (شمال­غرب و شمالی) به سمت مناطق خشک و فراخشک (جنوب، جنوب­شرق و جنوب‌غرب) از نتایج غیرمنطقی و نامناسبی برخوردار می­باشد. بررسی این علت بیانگر تکرار و عدم روز بارشی در ایستگاه­ها می‌باشد. در واقع ایستگاه­های مناطق مذکور با سرریز عدم بارش (Over flow) یا عدد صفر روبرو هستند. در ریزگردانی با مدل مذکور یکنواختی و میزان بارش دو فاکتور بسیار مهم می‌باشند. به‌طوری‌که توزیع یکنواخت بارش در افزایش کارایی مدل نسبت به میزان بارش بسیار شایان اهمیت است. بنابراین هرگونه برنامه­ریزی بلند­مدت بر اساس پیش­نمایی­های مدل SDSM در مناطق خشک و نیمه خشک با خطا و عدم قطعیت بسیار بالایی همراه بوده و قابل اتکا و اصولی نخواهد بود

کلیدواژه ها:

مدل SDSM ، تغییر اقلیم ، پهنه های اقلیمی ، ایران