درک و بیان حروف اضافه مکانی و غیرمکانی در کودکان مبتلا به آسیب ویژه زبانی در مقایسه با کودکان طبیعی در چارچوب زبان‌شناسی شناختی

مقدمه: انقلاب نورونی در نظریه‌ زبانی به درک ماهیت و عملکرد مغز و ذهن و پیوند آنها با بدن در چارچوب نظریه‌‌ شناختی دریچه‌ای نوین گشوده است. واژه‌های فضایی که حروف اضافه‌ مکانی را نیز شامل می‌شوند، در زبان‌های مختلف ریشه در طرحواره‌های تصویری دارند. بنابراین هدف این پژوهش چگونگی درک و بیان حروف اضافه‌ مکانی در مقایسه با غیر‌مکانی‌ها در کودکان مبتلا به آسیب ویژه‌‌ زبانی و کودکان طبیعی بود. روش کار: آزمودنی‌ها شامل 8 کودک 5 تا 8 ساله‌ فارسی ‌زبان مبتلا به آسیب ویژه‌‌ زبانی بود که با گروه شاهد (8 کودک همتای سالم) مقایسه شدند. نمونه‌‌ها با استفاده از آزمون محقق ساخته‌ درک و کاربرد حروف اضافه‌ ساده که پایایی و روایی آن از طریق پیش آزمون 60 کودک 5 تا 8 ساله فارسی زبان سالم محاسبه شد، ارزیابی شدند. در نهایت، داده­‌ها با استفاده از آزمون T و با نرم­افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌­ها: نتایج نشان داد میزان درک و کاربرد حروف اضافه‌ ساده‌ مکانی در کودکان مبتلا به آسیب ویژه‌ زبانی کمتر از کودکان طبیعی بود. همچنین در کودکان مبتلا به آسیب ویژه‌‌ زبانی میزان درک و کاربرد حروف اضافه‌ غیرمکانی کمتر از میزان درک و کاربرد حروف اضافه‌‌ مکانی‌ بود. نتیجه‌گیری: از آن ‌جا که حروف اضافه‌ مکانی، واژه‌های فضایی هستند و ریشه در طرحواره‌های تصویری دارند، بنابراین در چارچوب زبان‌شناسی شناختی در تأیید عملکرد غیرحوزه‌ای مغز، کودکان مبتلا به آسیب ویژه‌ زبانی در درک و استفاده از حروف اضافه‌ مکانی اختلالات کمتری نسبت به غیرمکانی‌ها نشان دادند.  

کلیدواژه ها:

Cognitive linguistics ، Spatial and Non-spatial prepositions ، Specific language impairment ، زبان­‌شناسی شناختی ، حروف اضافه‌‌ مکانی و غیرمکانی ، آسیب ویژه‌‌ زبانی