بررسی روابط بین عملکرد دانه، صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در ارقام حساس و متحمل به تنش خشکی گندم نان

به منظور بررسی روابط بین صفات تحت اثر تنش رطوبتی در مرحله شروع گلدهی، 4 ژنوتیپ به عنوان فاکتور اصلی (A) تحت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط نرمال و تنش رطوبتی در مرحله شروع گلدهی به عنوان فاکتور فرعی (B) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان بررسی شدند. در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی صفات مالون دی آلدهید، پراکسید هیدروژن، محتوای پرولین، میزان پراکسیداز، کاتالاز، طول پدانکل و تعداد روز تا 50% گلدهی همبستگی منفی و صفات غلظت کلروفیل a، غلظت کلروفیل b، محتوای کاروتنوئید غلظت کلروفیل کل، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، طول دوره پرشدن دانه، مساحت برگ پرچم، وزن هزار دانه و سرعت رشد رویشی همبستگی مثبت با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد صفات تعداد روز تا 50 % گلدهی، سرعت رشد رویشی و مالون دی آلدهید به دلیل اثرات مستقیم قابل ملاحظه و همچنین صفات سرعت رشد رویشی، مساحت برگ پرچم، وزن هزار دانه، تعداد روز تا 50% گلدهی در درجه اول و صفات غلظت کلروفیل a، میزان کاروتنوئید و طول پدانکل در درجه دوم به دلیل همبستگی بیشتر با عملکرد دانه می توانند به عنوان شاخص های مناسب جهت گزینش ژنوتیپ ها به تنش خشکی استفاده شوند. تجزیه بای پلات براساس تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که دو مولفه اول و دوم 76/24 درصد از تغییرات کل داده های اولیه را توجیه کردند که صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی توانستند هر چهار رقم حساس (11-93-C و -C-4-93) و متحمل به خشکی (میهن و اروم) را از هم تفکیک نمایند.