بررسی اقتصادی تولید و بازاررسانی زیره سبز در استان اصفهان

زیره سبز همواره به عنوان یکی از مهمترین و باارزشترین گیاهان دارویی ایران بوده که از دیرباز در درمان بسیاری از بیماریهای گوارشی و اعصاب مورد استفاده بوده است. این گیاه نه تنها در فهرست قدیمی ترین گیاهان دارویی جهان ثبت شده است، بلکه در فهرست جدیدترین منابع ارایه شده نیز جایگاه خود را حفظ نموده است. وجود ویژگی هایی نظیر سازگاری با شرایط مختلف محیطی، فصل رشد نسبتا کوتاه، سهولت کاشت، داشت و برداشت، نیاز آبی و کودی کم، عدم انطباق فصل کاری با دیگر محصولات زراعی و در نهایت ارزش اقتصادی بالای این گیاه، لزوم توجه به زراعت آن را در تناوب زراعی محصولات کشاورزی، دوچندان می نماید. مطالعه جاری، به منظور بررسی مسایل و تنگناههای موجود در طول مسیر بازاررسانی زیره سبز در استان اصفهان صورت پذیرفت. تکنیک در نظرگرفته شده برای این پژوهش، روش تحقیق پیمایشی‭(Survey research) ‬است که با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای تعداد ‮‭65‬ پرسشنامه از زیره کاران استان و ‮‭17‬ مورد پرسشنامه از عمده فروشان و خرده فروشان تکمیل و در نهایت به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، داده های استخراج شده را در نرم افزار ‭SPSS ‬وارد نموده و تجزیه و تحلیل های آماری توصیفی بر روی آنها صورت پذیرفت. بر پایه نتایج بدست آمده از این بررسی، بازار این محصول از کارایی نسبتا بالایی برخوردار بوده به طوریکه این شاخص‮‭84/5‬ درصد را نشان می دهد. ضریب هزینه بازاریابی این محصول ‮‭27/5‬ درصد بوده که نشان می دهد این میزان درصد از قیمت خرده فروشی زیره سبز مربوط به هزینه های بازاریابی می باشد. بررسی سهم عوامل بازار نشان می دهد به طور متوسط سهم تولیدکنندگان زیره سبز از قیمت نهایی آن، ‮‭49/3‬ درصد و سهم عمده فروشان و خرده فروشان از قیمت نهایی زیره سبز به ترتیب ‮‭30/9‬ و ‮‭19/8‬ درصد بوده است. این در حالی است که عوامل عمده فروش و خرده فروش بدون اینکه عملیات بازاریابی خاصی روی این محصول صورت داده باشند، سهم های مذکور را از آن خود نموده انددر پایان بر اساس نتایج حاصله ناکارایی در نظام بازاریابی زیره سبز در استان(‮‭15/5‬درصد) ناشی از عدم شفافیت لازم در بازار ، بالا بودن سهم و رشد حاشیه عمده فروشی، بالا بودن سود خالص عملیات بازاریابی عمده فروش و نقش بازار عمده فروشان در میزان ناکارایی بازار این محصول است . کلمات کلیدی: حاشیه بازار،کارایی بازار ،ضریب هزینه بازاریابی،مسیر بازاریابی