مدیریت تلفیقی کرم گلوگاه انار، ‭Ectomyelois ceratoniae (Lep.: Pyralidae)‬، در کشور

کرم گلوگاه انار، ‭Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lep.: Pyrallidae) ‬، مهمترین آفت باغ های انار در ایران و سایر کشورهای تولید کننده این میوه است. بر اساس نتایج بدست آمده از قفس های حاوی میوه های آلوده انار مشخص شد که اولین حشرات کامل زمستانگذران، بسته به مناطق، از اردیبهشت لغایت اوایل خرداد ظاهر می شوند. همچنین مقایسه شکار در مناطق مختلف نشان می دهد که بطور نسبی بیشترین شکار و بعبارتی بیشترین پرواز حشرات کامل کرم گلوگاه انار در ماههای تیر، مرداد و شهریور می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص شد علاوه بر کرم گلوگاه انار و کرم به، در باغات قصر دشت شیراز در اول فصل، گونه ‭Notocelia punicana Kuznetzov (Lep.: Tortricidae) ‬کاملا غالب میباشد. تحقیقات انجام شده در مناطق مختلف نشان می دهد که میزان خسارت درختان انار به کرم گلوگاه انار، بین 4 تا ‮‭40‬ درصد متغیر بوده و بیشترین خسارت آفت مربوط به نسل سوم آن می باشد. در بین گیاهان گلدار، گیاه رازیانه با بیشترین درصد پارازیتیسم تخم، موثرترین گیاه برای جذب زنبورهای تریکوگراما بوده است. سنتز زنجیره آلدهیدی فرومون جنسی کرم گلوگاه انارهیدروکربنی با 3 باند دوگانه با موفقیت انجام شد و آزمایشات اولیه کارایی در باغات انار نشان داد که لورهای ‭(Lure) ‬تهیه شده از این ماده قابلیت جلب حشرات کامل نر را دارد، ولی با توجه به تعداد پایین شکار، فقط برای ردیابی می تواند مناسب باشد و امکان استفاده آن در کنترل مستقیم آفت، وجود ندارد. نتایج مطالعه کارایی تله های فرومونی نشان داد، مناسب ترین شرایط نصب تله های فرومون سنتتیک کرم گلوگاه انار، تله نوع دلتا، به رنگ سفید و نصب در جهت جنوب درختان و بر روی پایه چوبی به ارتفاع ‮‭1/5‬ متری می باشد، ضمن آن که مناسب ترین تعداد کپسول شبه فرومون در تله، تعداد دو کپسول و بهترین زمان تعویض کپسول شبه فرومون، دو هفته بود. باتوجه به این که شبه فرومون های سنتتیک کرم گلوگاه انار از کارایی بالایی برخوردار نمی باشد، در صورت نیاز به ردیابی و مطالعه نوسانات جمعیت، فرومون جنسی طبیعی کرم گلوگاه انار (تله حاوی حشره ماده زنده) قابل توصیه می باشد. با توجه به اینکه راه اصلی ورود کرم گلوگاه انار از طریق تاج میوه می باشد، لذا با ممانعت از تخمریزی شب پره کرم گلوگاه بر روی اندام زایشی گل از طریق پوشاندن تاج میوه، می توان از آلودگی میوه جلوگیری کرد. نتایج نشان داد سه نوبت پوشش گذاری گل ها و میوه های انار با استفاده از پوشش های توری پارچه ای در زمانهای ،‮‭4 2‬ و 8 هفته پس از ظهور اولین گل انار و یا دو بار پوشش تاج میوه های انار با پلیمر ‮‭0/25‬درصد صمغ گیاهی، به فواصل 2 تا 3 هفته، در خرداد ماه می تواند خسارت کرم گلوگاه انار را کاهش دهد. علاوه بر این پرچم زدایی میوه های انار در خردادماه بهترین کارایی را در کاهش خسارت آفت کرم گلوگاه انار دارد. ضمن آن که، چهار بار محلول پاشی درختان انار با کایولین فرآوری شده (سپیدانض ‭WP)‬، با غلظت 5 درصد، به فواصل 4 تا 5 هفته، می تواند بطور موفقیت آمیزی خسارت عوامل زنده و غیرزنده مضر، از جمله آفتاب سوختگی میوه و کرم گلوگاه انار را در باغ های انار کاهش می دهد. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص می شود که کاهش خسارت آفت کرم گلوگاه انار در قالب اجرای برنامه تلفیقی با استفاده از روش های مختلف از جمله بهداشت باغ، روش های ممانعت از آلودگی از قبیل پرچم زدایی، پوشش گذاری و محلول پاشی با کایولین و کاربرد سوش مناسب زنبور تریکوگراما امکان پذیر می باشد. واژه های کلیدی: انار، کرم گلوگاه انار، ‭Ectomyelois ceratoniae‬، زیست شناسی، خسارت، نوسانات جمعیت، فرومون جنسی، تله فرومونی، زنبورتریکوگراما، کرم گلوگاه انار، گیاهان گلدار، پلیمر محلول در آب، پرچم زدایی، آفتاب سوختگی، کنترل آفات، کایولین.