مقایسه عملکرد لاین های امیدبخش گندم نان در شرایط کشاورزان استان گلستان

در این بررسی تعداد 5 لاین امید بخش و پر محصول گندم نان بهاره که از آزمایش ‮‭88‬‭-ERWYT ‬گزینش شده بودند به همراه ارقام مروارید و گنبد به عنوان ارقام تجاری و شاهد منطقه در شرایط مختلف اکولوژیکی شامل: 1 - منطقه آق قلا (انبار الوم) با میانگین بارندگی سالانه ‮‭350‬ میلیمتر و تنش گرمای آخر فصل و خاکهای نه چندان حاصلخیز و کمی سنگین (رسی لومی) 2- منطقه گنبد (حاجی قوشان) با میانگین بارندگی سالانه ‮‭350-400‬ میلیمتر و تنش گرمای آخر فصل و خاکهای سبک (لسی) مورد آزمایش قرار گرفتند. در طول دوره آزمایش از کاشت تا برداشت خصوصیات مهم زراعی مانند تاریخ سبز شدن، تاریخ سنبله رفتن، تعداد روز تا سنبله دهی، ارتفاع گیاه، تاریخ رسیدن، درصدخوابیدگی یادداشت و اجزای عملکرد نیز انداره گیری گردید. جدول تجزیه واریانس مرکب صفات اندازه گیری شده نشان داد که اثر مکان (مناطق مورد کشت) بر روی صفت عملکرد بیولوژیک در سطح آماری %1 معنی دار بود ولی روی سایر صفات از نظر آماری معنی دار نبود. مقایسه میانگین عملکرد بیولوژیک ژنوتیپ ها در مناطق مورد بررسی به روش ‭LSD ‬نشان داد که میانگین عملکرد بیولوژیک ژنوتیپ ها در منطقه گنبد ‮‭2329‬ کیلو گرم درهکتار بیشتر از منطقه آق قلا بود. مقایسه میانگین سایر صفات از نظر آماری معنی دار نبود و همه در یک گروه قرار گرفتند. اثر ژنوتیپ بر روی صفات ارتفاع گیاه و وزن هزار دانه در سطح آماری %1 معنی دار بود ولی روی سایر صفات از نظر آماری معنی دار نبود. مقایسه میانگین اثر ژنوتیپ بر روی ارتفاع ژنوتیپ های مورد بررسی بر اساس آزمون ‭LSD ‬در سطح آماری %1 معنی دار بود، لذا بیشترین میانگین ارتفاع گیاه مربوط به رقم مروارید با ‮‭89/83‬ سانتیمتر بود و سایر ژنوتیپ ها اختلاف بین میانگین ارتفاع آنها از نظر آماری معنی دار نبود و همه در یک گروه قرار گرفتند. کمترین ارتفاع گیاه در این گروه مربوط به ژنوتیپ ‮‭88-4‬‭-N ‬بود. مقایسه میانگین اثر ژنوتیپ بر روی وزن هزاردانه ژنوتیپ های مورد بررسی به روش ‭LSD ‬نشان داد که اختلاف بین آنها در سطح آماری %1 معنی دار بود. براین اساس بالاترین وزن هزاردانه مربوط به ژنوتیپ ‮‭88-8‬‭-N ‬با وزن هزاردانه ‮‭41/67‬ گرم بود که در مقایسه با میانگین وزن هزاردانه رقم شاهد(مروارید ‮‭38/83‬ گرم) از افزایشی به میزان ‮‭2/84‬ گرم برخوردار بود. پایین ترین میانگین وزن هزاردانه مربوط به ژنوتیپ ‮‭88-4‬‭-N ‬با وزن هزاردانه ‮‭36/33‬ گرم بود. مقایسه میانگین اثر ژنوتیپ بر روی عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد بررسی به روش ‭LSD ‬نشان داد که دو لاین خواهری ‮‭88-7‬‭-N ‬و ‮‭88-13‬‭-N ‬با شجره ‭MILAN/S‬‮‭87230‬‭//BABAX ‬ضمن داشتن عمالکرد دانه در حد یکدیگر، ولی در مقایسه با رقم مروارید به ترتیب از افزایش عملکردی برابر با ‮‭174‬ و ‮‭160‬ کیلو گرم در هکتار و در مقایسه با رقم گنبد نیز به ترتیب از افزایش عملکردی به میزان ‮‭584‬ و ‮‭570‬ کیلو گرم در هکتار برخوردار بودند(جدول3). اثر متقابل ژنوتیپ در مکان بر روی صفات مورد بررسی از نظر آماری معنی دار نبود. با توجه به صفات اندازه گیری شده و همچنین بررسی ژنوتیپ ها از نظر تحمل به بیماری ها، ژنوتیپ های ‮‭88-7‬‭-N ‬و ‮‭88-13‬‭-N ‬با شجره ‭MILAN/S‬‮‭87230‬‭//BABAX ‬و ‮‭88-20‬‭-N ‬با شجره ‭MILAN/ATTILA//ATTILA-‬4‭Y ‬جزو ژنوتیپ های برتر و سازگار مناطق مورد کاشت گندم آبی بوده و می توانند در طرح های تحقیقی و ترویجی مورد بررسی و همچنین تکثیر بذر قرار بگیرند. واژه های کلیدی: گندم نان، ‭On-farm