ارزیابی مقدماتی لاین های جدید کنجد در مناطق معتدل

این بررسی به منظور تعیین لاینهای برتر کنجد حاصل از بررسیهای پیشین و انتخاب در نسلهای در حال تفکیک صورت گرفت . در این راستا در مناطق کرج، مغان و ورامین مواد بذری لاینهای برتر انتخاب شده که مجموعا تعداد آنها ‮‭28‬ عدد بود تبادل گردیدند. در هرمنطقه برترین لاین یا رقم بعنوان شاهد محلی در نظر گرفته شد و با در نظر گرفتن شاهد ملی مجموعا با ‮‭30‬ ژنوتیپ در همه مناطق یک طرح بلوکهای کامل تصادفی سه تکراری اجرا شد در طول دوره رویش از صفات مهم و موثر در عملکرد از قبیل تاریخ گلدهی ، وضعیت شاخه بندی ، تعداد کپسول در محور گل ، تعداد کپسول در بوته ، ارتفاع بوته و تاریخ رسیدن ده کپسول اولیه یادداشت برداری گردید . درپایان فصل برداشت انجام شد و برای صفت عملکرد و برخی اجزا مهم آن آنالیز آماری و مقایسه میانگین ها با استفاده از روش دانکن صورت گرفت. در کرج برای صفت عملکرد دانه برترین لاینها شماره های ‮‭12‬ ، ‮‭17‬ و ‮‭25‬ به ترتیب با عملکرد ‮‭1443‬ ، ‮‭1417‬ و ‮‭1262‬ کیلوگرم درهکتار بوده اند. پایین ترین عملکرد در لاین شماره ‮‭21‬ مشاهده گردید که از ‮‭685‬ کیلوگرم دانه در هکتار برخوردار بوده است شاهد محلی یعنی لاین کرج-1 دارای عملکرد ‮‭971‬کیلوگرم در هکتار و شاهد کل آزمایش یعنی رقم اولتان ازعملکرد ‮‭1075‬ کیلوگرم درهکتار برخوردار بوده است. برای صفت عملکرد دانه در مغان لاینهای شماره ‮‭20‬ ، ‮‭19 25‬ به ترتیب با عملکرد ‮‭1205‬ ، ‮‭1200‬ و ‮‭1197‬ کیلوگرم در هکتار بالاترین میزان تولید دانه را بخود اختصاص داده اند . همچنین لاین شماره ‮‭24‬ با عملکرد ‮‭976‬ کیلوگرم در هکتار از حیث این صفت ضعیف ترین مقادیر را داشته است. در ورامین برای صفت عملکرد دانه لاینهای شماره 7 ، ‮‭21‬ و ‮‭14‬ به ترتیب با عملکرد ‮‭1663‬ ، ‮‭1641‬ و ‮‭1625‬ کیلوگرم در هکتار بالاترین میزان تولید دانه را بخود اختصاص داده اند. در مقابل لاین شماره ‮‭16‬ با عملکرد ‮‭1255‬ کیلوگرم در هکتار از حیث این صفت ضعیف ترین مقادیر را داشته است. . تعداد دیگری از لاینهای مورد بررسی نیز از عملکرد مطلوب برخوردار می باشند و قابلیت استفاده در آزمایشات دیگر به منظور بهره گیری حداکثر از نتایج فرآیند اصلاحی موجود را دارند . شاهدمحلی مورد استفاده از ‮‭1478‬ و شاهد کل آزمایش ازعملکرد ‮‭1481‬ کیلوگرم در هکتار برخوردار بوده است. از آنجا که اثر متقابل رقم ومکان برای صفت عملکرد معنی داربوده است انجام مقایسات میانگین مربوطه از اعتبار لازم برخوردار نمی باشد و لاینهای برتر در هر مکان مبنای آزمایشات آتی خواهند بود لاینهای برتر تعیین شده علاوه بر قابلیت معرفی بعنوان لاینهای برتر منطقه ای درسنوات آتی امکان اجرای بررسی سازگاری را نیز میسر می نمایند . واژه های کلیدی : کنجد ، عملکرد ، کرج ، ورامین، مغان