کنترل کیفی نتایج در آزمایشگاه های خاک شناسی

امروزه با توجه به تاسیس آزمایشگاههای متعدد خاکشناسی لزوم نظارت بر دقت نتایج گزارش شده احساس می شود. لذا لازم است با استفاده از روش های جدید و معتبر موجود نتایج تجزیه ها کنترل شوند. کنترل کیفی مجموعه ای از فرآیندهاست که با سنجش میزان صحت و دقت نتایج آزمایشها به افزایش دقت و کاهش چولگی داده ها منجر می شود. بر اساس اطلاعات موجود اگر چه تاکنون چندین بار نمونه هایی برای کنترل کیفی به آزمایشگاه های تجزیه خاک و آب ارسال گردیده و نتایج آنها اخذ شده است اما گزارش مدونی از نتایج کنترلها، تصمیمات بعدی، روشهای مورد استفاده برای کنترل کیفی و غیره در دست نمی باشد. هدف از این مطالعه استقرار یک سیستم کنترل کیفیت پایدار و منسجم نتایج تجزیه های انجام شده در آزمایشگاه های خاکشناسی بخش دولتی و خصوصی کشور است. برای دستیابی به این هدف هر سال نمونه های کنترل کیفی در حجم زیاد تهیه و با دقت بالا آماده سازی و یکنواخت شدند. پس از اطمینان از یکنواختی نمونه ها، کدهای محرمانه به نمونه ها اختصاص یافته هر سال 2 نمونه خاک و 2 نمونه گیاه به هر یک از آزمایشگاه ها ارسال گردید. پس از یک ماه نتایج دریافت و به روشهای آماری مشخص تجزیه و تحلیل شدند. برای کنترل بین آزمایشگاهی ‭(EXTERNAL QUALITY CONTRAL) ‬از روش معرفی شده توسط دانشگاه واگنینگن هلند استفاده شد و بعد از 2 سال اجرای این روش، مناسب بودن آن برای روش های متداول و مناسب در خاک های کشور ما بررسی شد. نتایج این بررسی نشان می دهند که بیشترین تعداد نتایج رضایتبخش در سال اول در مورد پارامتر فسفر ‭(P) ‬و بیشترین تعداد نتایج بحرانی در مورد پارامتر ‭K ‬و ‭TNV ‬مشاهده می شود. در سال دوم بیشترین تعداد نتایج رضایتبخش در مورد پارامتر رس و اسیدیته خاک و منگنز گیاه مشاهده شد و بیشترین تعداد نتایج بحرانی در مورد پارامتر ‭TNV ‬خاک و پتاسیم گیاه مشاهده شد. واژه های کلیدی: کنترل کیفی، نتایج بین آزمایشگاهی ‭pH‬، ‭EC‬، ‭SP‬، ‭OC‬،‭P(available) K(available)‬،‭TNV‬، ‭Fe(available)‬، ‭Zn(available)‬، ‭Mn(available)‬، ‭Cu(available)‬، B، ‭Ca‬، ‭Mg‬، ‭Na‬، ‭CO‬،3 ‭HCO‬،3 ‭Cl‬، ‭SO‬،4 ‭Clay‬، ‭Silt‬، ‭Sand