استخراج و شناسایی ریزوبیوم های هم زیست با تعدادی از لگوم های جنگلی، مرتعی و بیابانی

تثبیت نیتروژن هوا بوسیله گیاهان خانواده لگوم جز مهم ترین موارد تحقیقاتی در دنیا به شمار می رود. این تحقیقات در ایران بیشتر بر روی گیاهان زراعی معطوف بوده و کمتر به لگوم های درختی و درختچه ای پرداخته شده است. در این پژوهش دو گونه لگوم درختی جنگلی ‭Acacia tortilis ‬و‭Acacia nilotica ‬مربوط به مناطق گرمسیر و یک گونه‭Robinia psudoacacia ‬مربوط به مناطق معتدله و گونه درختچه ای ‭Smirnovia iranica ‬در زیستگاه های مرتعی و بیابانی جهت بررسی و شناسایی باکتری های همزیست مورد بررسی قرار گرفتند. شناسایی باکتری ها ابتدا بوسیله روش های بیوشیمیایی و میکروبی انجام گرفت. باکتری های همزیست با ‭Acacia ‬در خانواده ‭Rhizobiaceae ‬و جنس ‭Azorhizobium ‬و باکتری های همزیست با ‭R.psudoacacia ‬در خانواده ‭Rhizobiaceae ‬و جنس های ‭Azorhizobium Bradyrhizobium ‬و ‭Rhizobium ‬قرار گرفتند. در نتایج بررسی گلخانه ای و کاشت بذور در عرصه و تلقیح باکتری به بذور ‭Smirnovia ‬ایجاد گرهک ها و شناسایی انجام نگرفت. در بررسی های مولکولی ‭DNA ‬های ژنومی باکتری ها استخراج گردید و با استفاده از پرایمرهای اختصاصی و تکثیر‭Sr RNA‬‮‭16‬ ،قطعه مورد نظر توالی یابی گردید. بیشترین درصد تشابه باکتری های همزیست با آکاسیا ‭Sinorhizobium ‬و ‭Agrobacterium‬و همزیست با اقاقیا ‭Agrobacterium ‬، ‭Sinorhizobium ‬و ‭Rhizobium ‬بودند. همزمان با شناسایی اثر باکتری ها بر گونه های درختی مورد مطالعه بررسی عناصری نظیر نیتروژن، آهن، منیزیم، فسفر و پتاسیم و صفاتی مانند شادابی، تعداد برگ، طول ساقه، طول ریشه، وزن ریشه، وزن شاخه و وزن برگ و همچنین کربن آلی و میزان تبادل یونی خاک گیاهان نیز اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس گونه های گیاهی و‭Acacia nilotica ‬و ‭Acacia tortilis ‬به جز وزن شاخه در سطح یک درصد معنی دار بودند. در اثر متقابل باکتری بر این دو گونه درختی در پارامترهایی نظیر میزان منیزیم، پتاسیم، کربن آلی خاک و وزن خشک ریشه و شاخه تفاوت مشاهده گردید. مقایسات میانگین اثر باکتری بر روی گونه ‭Robinia psudoacacia ‬در جذب نیتروژن نسبت به گیاهان کنترل بیشترین مقدار را داشته است. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس گونه ‭Robinia ‬در صفاتی مانند پتاسیم و کربن آلی خاک در سطح 5 درصد و سایر صفات ذکر شده در سطح یک درصد معنی دار هستند. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که همزیستی در لگوم ها در منابع طبیعی وجود داشته و با استفاده از باکتری های شناسایی شده و تهیه کودهای زیستی یا تولید گیاهان همزیست با باکتری های اختصاصی و انتقال آن ها به عرصه های منابع طبیعی گام موثری در احیا این مناطق برداشته خواهد شد. کلمات کلیدی‭: Acacia tortilis‬، ‭Acacia nilotica‬، ‭Robinia psudoacacia‬، ‭Rhizobiaceae‬، ‭Smirnovia iranica‬، شناسایی، تلقیح، ‭Sr RNA‬‮‭16‬.