بررسی سیتوژنتیکی نمونه های جنس بابونه‭(Anthemis) ‬و بابونه آلمانی‭(Matricaria) ‬موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران

بابونه ها گیاهانی هستند دارویی که متعلق به تیره کاسنی ‭(Compositae) ‬و قبیله آنتمیده ‭(Anthemidea) ‬می باشند. قبیله آنتمیده شامل ‮‭12‬ جنس و ‮‭134‬ گونه در ایران است. در این تحقیق مطالعات سیتوژنتیکی بر روی ‮‭27‬ جمعیت از گونه های مختلف جنس بابونه ‭Anthemis (A.altissima‬، ‭A.tinctoria‬، ‭A.haussknechtii‬، ‭A.pseudocotula‬، ‭A.triumfettii) ‬انجام گرفت. برای این منظور ابتدا بذور پس از استریل شدن، در روی کاغذ صافی در درون پتری دیش کشت شده و به دمای ‮‭20‬ درجه سانتی گراد منتقل شدند. پس از جوانه زنی، ریشه ها توسط آلفابرومونفتالین %1 پیش تیمار شده و سپس با محلول لویتسکی تثبیت شدند. برای هیدرولیز از ‭NaOH ‬یک نرمال و برای رنگ آمیزی از رنگ استوهماتوکسیلین استفاده شد. نمونه های میکروسکوپی به روش اسکواش تهیه گردید و سپس با استفاده از میکروسکوپ نوری ‭BX‬‮‭41‬ ‭Olympus ‬و با بزرگنماییا‮‭1750‬ مورد مطالعه قرار گرفتند. در تمام نمونه ها عدد پایه کروموزومی 9‭= x‬بود و نمونه ها سطح پلوییدی (دیپلویید) ‮‭18‬‭=x‬2‭=n‬2 را نشان دادند. در بین جمعیت های مورد مطالعه از لحاظ تمام صفات مورد بررسی (طول کل کروموزوم‭TL‬، طول بازوی بلند کروموزوم ‭LA‬، طول بازوی کوتاه کروموزوم‭SA‬، نسبت بازوها‭AR‬، شاخص سانترومری ‭CI‬، تفاوت طول نسبی کروموزوم ها‭DRL ‬، درصد شکل کلی کاریوتیپ‭TF%‬، شاخص های عدم تقارن درون و بین کروموزومیA،1 A2، درصد طول بازوی بلند‭L% ‬و درصد طول بازوی کوتاه کروموزوم‭S%) ‬به استثنای صفت شاخص عدم تقارن بین کروموزومیA2، تفاوت معنی داری در سطح احتمال %5 دیده شد. تمامی جمعیت ها از لحاظ کلاس تقارن استیبنز‭(SC) ‬در کلاس A1 و A2 قرار گرفتند، به استثنای جمعیت 2‭-A.haussknechtii‬، که به دلیل داشتن تعداد زیاد کروموزوم های با نسبت بازوی بیش تر از 2 در کلاس A3 واقع شد. بیشترین طول ژنوم (‮‭73/153‬‭=TL ) ‬در جمعیت 2‭-A.pseudocotula ‬و کمترین آن در جمعیت 1‭-A.tinctoria ‬مشاهده گردید. برای مشخص نمودن سهم هر یک از صفات کاریوتیپی در ایجاد تنوع در بین جمعیت ها از تجزیه به مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که، سه مولفه اول، دوم و سوم توانست بیش از %‮‭97‬ از کل تنوع حاکم بین جمعیت ها را توجیه کند. بر اساس مولفه اول صفات ‭AR‬، ‭CI‬، ‭TF%‬، ‭DRL‬، A1، ‭S% ‬و ‭L%‬و بر اساس مولفه دوم صفات ‭TL‬، ‭SA‬، ‭LA‬و بر اساس مولفه سوم صفات A2، مهم بودند. به منظور دسته بندی جمعیت ها بر اساس صفات کاریوتیپی‭(TL‬، ‭LA‬، ‭SA‬، ‭AR‬، ‭CI‬، ‭TF%‬، ‭DRL‬، A1، A2، ‭L%‬، ‭S%) ‬از تجزیه خوشه ای به روش ‭Ward ‬استفاده شد. کل جمعیت ها در فاصله ژنتیکی ‮‭5/475‬ دردو گروه قرار گرفتند این گروه بندی با نتایج نمودار پراکنش جمعیت ها بر اساس دو مولفه اول و دوم مطابقت داشت. کلمات کلیدی: سیتوژنتیک، بابونه، کروموزوم، ‭Anthemis