تدوین زیر برنامه پژوهشی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در سامانه کشاورزی حفاظتی

خاک زراعی به عنوان بستر اصلی رشد و نمو تمام محصولات کشاورزی، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و لذا تلاش برای حفظ آن از تخریب و فرسایش، به عنوان شاخصی برای قضاوت در مورد عملیات زراعی مورد نیاز گیاه تلقی می شود. امروزه به دلیل افزایش بی رویه جمعیت و بهره برداری غیراصولی از خاک، منابع و اقلیم مشکلات عدیده زیست محیطی برای انسان به وجود آمده، و موجب به خطر افتادن امنیت غذایی شده است. متاسفانه این روند موجب فرسایش شدید خاک و کاهش میزان مواد آلی به دلیل فراهم نمودن شرایط تسریع تجزیه مواد آلی خاک شده است و این امر خود ایجاد نگرانی های جدی را در عرصه پایداری تولیدات کشاورزی نموده است. در همین راستا استفاده از راهکار کشاورزی حفاظتی، یکی از اولویت ها می باشد که در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. خاک ورزی حفاظتی از پایه های ضروری کشاورزی حفاظتی به شمار می رود. مدیریت حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه نیز به عنوان یکی از اجزا مهم مدیریت خاکورزی حفاظتی می باشد که دارای تفاوت های بسیار با روش های مدیریتی مرسوم خاکورزی است. از این رو نیاز به بررسی و مطالعات انجام شده و سوابق تحقیقاتی و اجرایی داخلی و خارجی و بومی سازی آن از طریق پژوهش و اجرا طرح های تحقیقاتی کاربردی در چارچوب برنامه های راهبردی، امری ضروری به نظر می رسد. برای اجرای پروژه استانهای فارس، خوزستان و خراسان رضوی مد نظر قرار گرفت که در راستای اجرای پروژه تدوین زیر برنامه پژوهشی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در سامانه کشاورزی حفاظتی از روش مدیریت ‭ARD ‬استفاده گردید. این روش شامل مراحل زیر می باشد: تشکیل تیم چند رشته ای بررسی و تحلیل وضعیت موجود شناسایی ذینفعان و بررسی ارتباطات آنها رسم درخت چالشها و مشکلات و مشخص نمودن فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوت و نقاط ضعف تحلیل محدودیت ها و فرصت ها و مشخص کردن هدف و شفاف سازی چشم انداز بررسی ذینفعان و انتخاب موثرترین آنها و تعریف چشم انداز بسط و شرح راه کارها بررسی راه کارها و امتیاز بندی آنها تعیین راه کارهای کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت تهیه برنامه (نقشه راه) بررسی های انجام شده با روش مذکور منجر به تشکیل تیم چند رشته ای، توجه به نگاه سایر ذی نفعان به کشت حفاظتی، بررسی چالشها، فرصتها، راه کارها و در نهایت برنامه برای کشت حفاظتی از دیدگاه خاکشناسی و تغذیه گیاهی گردید. در این برنامه برای حل مشکلات و چالشهای موجود طرحهایی پیشنهاد گردید. کلمات کلیدی: خاکورزی حفاظتی، مدیریت ‭ARD‬، مواد آلی، فرسایش خاک