بررسی تاثیر گوگرد و مایه تلقیح باکتری های اکسید کننده گوگرد بر عملکرد کلزا

گوگرد یکی از محصولات فرعی پالایشگاه های گاز و پتروشیمی است که تولید سالیانه آن در کشور بالغ بر دو میلیون تن می باشد. به منظور بررسی تاثیر گوگرد و مایه تلقیح باکتری های اکسید کننده گوگرد بر عملکرد کلزا و برخی خصوصیات شیمیایی خاک، گوگرد بنتونیت دار ساخته شده در پژوهشگاه صنعت نفت در 6 منطقه در استانهای قم، خوزستان (صفی آباد)، مازندران (بایع کلا-1، بایع کلا-2 و دشت ناز) و اردبیل مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار سطح گوگرد به همراه باکتری تیوباسیلوس (بدون مصرف گوگرد و تیوباسیلوس (S0)، مصرف 500 کیلوگرم گوگرد + 10 کیلوگرم تیوباسیلوس (S1)، 1000 کیلوگرم گوگرد + 20 کیلوگرم تیوباسیلوس (S2) و 2000 کیلوگرم گوگرد + 40 کیلوگرم تیوباسیلوس (S3) در هکتار) و سه سطح کود سوپر فسفات تریپل (بدون مصرف فسفر (P0)، مصرف 100 (P1) و 65 (P2) درصد فسفر بر اساس آزمون خاک) با سه تکرار انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که اثر گوگرد و فسفر بر وزن تر و خشک اندام هوایی و اجزای عملکرد (افزایش تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و عملکرد دانه) کلزا در استانهای قم و مازندران (بایع کلا-1، بایع کلا-2 و دشت ناز) معنی دار بودند. به طوریکه با افزایش گوگرد و فسفر مقدار این ویژگی ها افزایش یافته و بیشترین مقدار آنها نیز در تیمار S3P2 مشاهده گردید. اما، در استانهای خوزستان (صفی آباد) و اردبیل، گوگرد تاثیر معنی داری بر وزن تر و خشک اندام هوایی و اجزای عملکرد نداشت. در قم، مقادیر عناصر فسفر، آهن و روی خاک در اکثر تیمارها نسبت به شاهد افزایش یافتند، به طوریکه بیشترین مقادیر آنها به ترتیب در تیمارهای S0P2، S2P2 و S3P2 مشاهده گردید. اما، غلظت این عناصر در گیاه در اکثر تیمارها، اختلاف معنی داری را با شاهد نشان ندادند. این نتایج تقریبا بر عکس نتایج به دست آمده در مازندران (بایع کلا-1، بایع کلا-2 و دشت ناز) می باشد. استفاده از گوگرد و فسفر در استان صفی آباد تاثیر معنی داری بر مقادیر فسفر، کربن آلی و اسیدیته خاک نداشتند اما بیشترین مقدار روی خاک در سطح P0 از فسفر مشاهده گردید. در مجموع به نظر می رسد تاثیر گوگرد بر عملکرد کلزا امیدوار کننده بوده و بیانگر پتانسیل خوب آن برای کاربرد در بخش کشاورزی و افزایش عملکرد کلزا، به خصوص در سطوح بالای مصرف (مصرف 2000 کیلو گرم در هکتار) می باشد.واژه های کلیدی: گوگرد، باکتری تیوباسیلوس، کلزا و جذب عناصر