ارزیابی واکنش ژنوتیپ های بهاره کلزا تحت شرایط بدون آبیاری در منطقه گنبد

به منظور بررسی عملکرد و خصوصیات زراعی ژنوتیپ های بهاره کلزا تحت شرایط بدون آبیاری در منطقه گنبد، آزمایشی به مدت دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. در این آزمایش 3 لاین امیدبخش ساری (شامل L17، L56 و L7)، 4 لاین امیدبخش زابل (شامل Zabol 8، Zabol 13 وZabol 10b, Zabol 9,)، 4 لاین امیدبخش کرج (شامل SAN8، SAN7، SAN12 و SAN14) و ارقام ظفر، دلگان، ساری گل، آرجی اس003، هایولا76، هایولا50، هایولا401، هایولا420 و هایولا4815، (جمعا 20 لاین، رقم و هیبرید) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت شرایط بدون آبیاری (دیم) کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس دو ساله داده های آزمایش نشان داد که اثر سال بر صفات فنولوژی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد خورجین در بوته و عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار بود. همچنین اثر ژنوتیپ بر صفات فنولوژی، ارتفاغ بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه معنی دار بود. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد بررسی در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب برابر 1801 و 2068 کیلوگرم در هکتار بود. در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه بیشترین عملکرد دانه مربوط به ژنوتیپ آزادگرده افشان دلگان (2177 کیلوگرم در هکتار) بود. هیبریدهای هایولا420 (2169 کیلوگرم در هکتار) و هایولا50 (2134 کیلوگرم در هکتار) و ارقام آزادگرده افشان سان 12 (2149 کیلوگرم در هکتار) و ال 56 (2144 کیلوگرم در هکتار) در رتبه های بعدی از نظر عملکرد قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، ژنوتیپ دلگان و هیبریدهای هایولا 50 و هایولا420 علاوه بر این که دارای صفات فنولوژی مناسبی بوده اند، بیشترین عملکرد دانه را داشته و به خوبی می توانند برای شرایط دیم یا بدون آبیاری برای کشت در نواحی مختلف غیر کوهستانی استان گلستان توصیه شوند. واژه های کلیدی: کلزا، کشت دیم، ژنوتیپ، اجزای عملکرد و عملکرد دانه.