بررسی در توده های دورگ و نسلهای در حال تفکیک سورگوم

سورگوم ‭Sorghum bicolor(L.) Moench ‬گیاهی است که به دو صورت ارقام خالص و واریته های هیبرید در دنیا کشت می گردد. هر دو مورد یاد شده در ایران مد نظر اصلاح گران سورگوم می باشد. ایجاد لاین های سازگار در شرایط آب وهوایی کشور از کارهای پایه ای و اساسی جهت اصلاح سورگوم در ایران بوده که از سال ‮‭1365‬ شروع شده است. این طرح در راستای تولید لاین که در بعضی از آنها به تولید ارقام خالص نیز منتهی می گردد با مواد ژنتیکی زیر که حاصل طرح های انجام یافته دراین زمینه است درچهار منطقه هدف که نماینده کشت و توسعه سورگوم ،کرج(معتدل)، مشهد( معتدل سرد)، بیرجند( گرم و در شرایط شوری) و زابل(گرم و خشک و در شرایط خشکی) می باشند به اجرا در آمد. ‮‭127‬ توده دورگ در ‭ F‬1تا F4 به روش پدیگری و ‮‭31‬ توده دورگ در F5 که به خلوص نسبی رسیده اند مورد بررسی قرار گرفتند . هر توده دورگ در یک خط بطول 7 متر کشت گردید فواصل بوته ها در تمام نسل ها (غیر از ‮‭12‬ ‭( F‬2ا‮‭60‬ سانتیمتر بود. توده های F2ها با فاصله بوته در روی ردیف ‮‭25‬ سانتیمتر کشت گردیدند . فاکتورهای مهم مورد نظر ازجمله تاریخ گلدهی ، تعداد پنجه ، ارتفاع بوته ، طول پانیکول مقاومت به آفات و بیماریها ، مقاومت به ورس، یکنواختی بوته های هر توده، تاریخ برداشت و وزن بذر بوته انتخابی ، بموقع بررسی و یادداشت برداری شدند . لاین های خالص در سال بعد وارد برنامه های اصلاحی سورگوم گردیده و در مورد سایرتوده های دورگ بوته های انتخابی به روش پدیگری اداره شده در سال بعد در یک نسل بالاترکشت می گردند و تا رسیدن به لاین های خالص این برنامه ادامه می یابد که طرح آنها به موقع تهیه و ارایه می شود .از این طرح با توجه به جمیع جهات ‮‭131‬ توده دورگ و ‮‭30‬ لاین در نسل های پیشرفته ‭(F‬5) و‮‭20‬ لاین خالص در کرج، ‮‭96‬ توده دورگ و لاین در مشهد، ‮‭95‬ توده دورگ در بیرجند و ‮‭83‬ توده دورگ در زابل جهت تداوم این برنامه انتخاب گردیدند. واژه های کلیدی : سورگوم پدیگری خودگشنی هیبرید - لاین