تهیه فلور استان های مختلف کشور

شناسایی گیاهان و تهیه فلور هر استان انجام تحقیقات مختلف مرتبط با گیاهان را تسهیل نموده و اطلاعات پایه برای انجام طرح های مختلف در زمینه منابع طبیعی را فراهم می آورد. با توجه به اجرای دو فاز از طرح جمع آوری و شناسایی فلور استانهای مختلف کشور و تشکیل هرباریوم های استانی طی ‮‭10‬ سال و بدست آمدن اطلاعات مهمی در مورد پوشش گیاهی استانهای مختلف، ضرورت تدوین اطلاعات در قالب فلور های استانی جهت استفاده پژوهشگران و علاقمندان احساس میگردید. لذا طرح ملی تهیه فلور های استانی تهیه و در مرحله اول برای استانهای قزوین، همدان، کردستان، کرمانشاه، لرستان و آذربایجان شرقی در سال ‮‭1384‬ و سپس یکسال بعد برای استانهای مرکزی، اصفهان و خراسان به تصویب رسید. در این طرح با استفاده از اطلاعات موجود در هرباریوم های استانی، فلور های ملی و کلیه منابع فلوری موجود، ژورنال گیاه شناسی ایران، مقالات و پایان نامه ها فهرست فلوریستیک استان های فوق تهیه گردید. تیره ها ی موجود در استان و جنسهای موجود در هر خانواد شناسایی و گونه های متعلق به هر جنس نیز شناسایی گردیدند. شرح و کلید شناسایی تیره ها، جنس ها و گونه ها با نظم الفبایی و بطور مجزا ارایه شد. در پایان شرح هر گونه پراکندگی جغرافیایی گونه، پراکندگی در ایران و پراکندگی در استان ذکر گردید. در گزارش طرح گونه های انحصاری ایران و انحصاری استان در فهرست فلوریستیک مشخص گردیدند. فهرست فلوریستیک رویشگاه های ویژه استانها که از لحاظ زیست محیطی، تنوع گونه ای و گزارشات جمع آوری در فلور ایرانیکا دارای اهمیت بود به تفکیک ارایه شد ند. با مراجعه به رویشگاههای طبیعی در هر استان با توجه به امکانات موجود در مراکز تحقیقاتی ذیربط تصاویر رنگی دیجیتال از گونه ها تهیه گردید. بررسی جدید نشان داد که گونه های گیاهی موجود در رویشگاهای طبیعی بسیار زیاد تر از گزارشهای قبلی می باشند. در استان قزوین تعداد ‮‭1575‬ گونه گیاهی در قالب ‮‭96‬ تیره و ‮‭615‬ جنس شناسایی گردید. کلید شناسایی تیره ها، جنس ها و شرح گونه ها با نظم الفبایی و بطور مجزا ارایه و تصاویر رنگی از حدود ‮‭877‬ گونه گیاهی در رویشگاههای اصلی تهیه گردید. گونه ‭Lathyrus alamutensis ‬به عنوان گونه جدید برای ایران و جهان معرفی گردید. لیست فلورستیک رویشگاههای شور، منطقه حفاظت شده باشگل تهیه گردید. در استان آذربایجان شرقی در مجموع ‮‭2171‬ گونه متعلق به ‮‭113‬ تیره و‮‭624‬ جنس و شناسایی گردیدند. ازنمونه های گیاهی شاخص هر تیره در مجموع ‮‭700‬عکس رنگی تهیه شد. رویشگاههای ویژه استان شامل مناطق ارسباران ،شوره زارها،تپه های مارنی،مناطق صخره ای،مرطوب ، کوهسری وآبزی به همراه گونه های مربوط بصورت لیست ارایه شده است که منطقه ارسباران با‮‭906‬گونه ازتنوع زیادی برخوردار می باشد.گیاهان نادردر سه گروه انحصاری استان(‮‭48‬ گونه)، انحصاری ایران(‮‭112‬ گونه) وگونه هایی با پراکنش اختصاصی دراستان(‮‭64‬ گونه) تعیین گردید. در استان کردستان نتایج حاصل نشان می دهد که مجموعا تعداد ‮‭2110‬ گونه گیاهی متعلق به ‮‭101‬ تیره و ‮‭598‬ جنس در استان یافت می شود که از این تعداد گونه های انحصاری استان بالغ بر ‮‭58‬ گونه و تعداد گیاهان اندمیک ایران و موجود در استان جمعا ‮‭264‬ گونه می باشد. قابل ذکر است که در پایان کار تصاویر تعداد‮‭977‬ گونه گیاهی استان تهیه شد. هم چنین رویشگاههای ویژه اسان شامل دریاچه زریوار ، رویشگاه شوره زار در شمال شرقی بیجار (روستای پیرتاج) از نقطه نظر فلورستیکی مورد بر رسی قرار گرفتند. در استان لرستان نتایج بررسی ها نشان می دهد که ‮‭1705‬ گونه متعلق به ‮‭93‬ تیره و ‮‭547‬ جنس حضور دارند. ‮‭175‬ گونه انحصاری ایران و ‮‭30‬ گونه گیاهی انحصاری استان لرستان فهرست گردیده است. ‮‭500‬عکس از گونه های گیاهی تهیه شده است. هم چنین . پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده سفیدکوه و حوزه آبخیز نوژیان مورد مطالعه قرار گرفت. در استان مرکزی نتایج این بر رسی نشان میدهد که ‮‭1190‬ گونه مختلف متعلق به ‮‭78‬ تیره و ‮‭454‬ جنس در استان حضور دارند. با توجه به وضعیت جغرافیایی استان و میزان بارندگی آن، استان از تنوع گو نه ای کمتری نسبت به سایر استانهای مورد بررسی در این طرح بر خوردار است ولی از نقطه نظر گونه زایی و وجود گونه های انحصاری بسیار حایز اهمیت بوده و دارای ‮‭257‬ گونه انحصاری است که یازده گونه آن انحصاری این استان هستند و بقیه در استانهای دیکر نیز حضور دارند. در استان همدان تعداد و ‮‭1632‬ گونه گیاهی متعلق به ‮‭92‬ تیره و ‮‭512‬ جنس شناسایی شد. شرح و کلید شناسایی تیره ها، جنس ها و گونه ها با نظم الفبایی و بطور مجزا ارایه شد. از ‮‭757‬ گونه گیاهی عکس تهیه شد. فهرست فلوریستیک رویشگاه های ویژه استان شامل مناطق لشکردر، خان گرمز، کیان، کوه بوقاطی و خرقان، کوه آق بلاغ و کوه الوند به تفکیک ارایه شد. لازم به ذکر است که در خراسان طرح یکسال پس از اجرا به دلیل انصراف مجری متوقف گردید. همچنین در استان کرمانشاه طرح سه سال بعد از اجرابدلیل ادامه تحصیل مجری متوقف و سپس مجددا در سال ‮‭1390‬ فعال شد و در حال اجرا می باشد. گزارش حاضر مر بوط به شش استان شامل استانهای قزوین، همدان، کردستان، لرستان مرکزی و آذربایجان شرقی میباشد. با توجه به پایان مهلت طرح ملی گزارشهای شش استان ذکر شده ارایه و دو استان بافیمانده پس از تکمیل کار به طور جداگانه گزارش خواهند شد.