بررسی پس رفت کیفیت خاک با استفاده از مدل ‭GLASOD ‬در واحدهای کاری ژیوپدولوژی و ‭TMU ‬در زیرحوزه هنام

سالانه سطوح قابل ملاحظه ای از اراضی با ارزش در سطح جهان در اثر ضعف مدیریت از حیض انتفاع ساقط شده و دچار پسرفت می شوند. پسرفت خاک، شامل هرگونه کاهش قدرت محصول دهی خاک یا از دست رفتن مواد غذایی موردنیاز گیاه توسط فرسایش می باشد. در این تحقیق، به منظور بررسی پسرفت کیفیت خاک و تهیه نقشه آن، حوزه آبخیز هنام با مساحت ‮‭140‬ کیلومترمربع، واقع در جنوب شهر الشتر در استان لرستان انتخاب گردید. این زیرحوزه یکی از مناطق مهم از نظر تولید در بخش کشاورزی و دامپروری و یکی از زیر حوزه های حساس در آبخیز مهم رودخانه کرخه می باشد. با استفاده از سه روش ‭TMU‬، ژیوپدولوژی و تفسیرتصاویر ماهواره ای ‭ETM+ (‬واحدهای فتومورفیک) محدوده مطالعاتی به واحدهای همگن از نظر پسرفت خاک تقسیم و به عنوان واحدهای کاری شناخته شدند. در هر واحد کاری، نمونه های خاک تهیه و خصوصیات کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، وزن مخصوص ظاهری و عناصر کم مصرف شامل آهن، روی، منگنز و مس تعیین شدند. برای هریک از خصوصیات خاک در واحدهای ‭TMU ‬و ژیوپدولوژی، نمودار کنترل کیفیت رسم شد. شاخص پسرفت خاک محاسبه و به کمک مدل ‭GLASOD ‬در هر واحد نقشه، نوع، دلیل، درجه، وسعت و شدت پسرفت مشخص و نقشه پسرفت خاک تهیه گردید. دقت نقشه پسرفت در واحدهای فتومورفیک با استفاده از نقاط کنترل زمینی بررسی و این نقشه به عنوان نقشه واقعیت زمینی شناخته شد. برای بررسی کارآیی (صحت و دقت) نقشه های پسرفت در واحدهای ‭TMU ‬و ژیوپدولوژی، از نقشه واقعیت زمینی (واحدهای فتومورفیک) استفاده شد. هم چنین به منظور مقایسه دو نقشه پسرفت خاک در واحدهای کاری ‭TMU‬و ژیوپدولوژی با نقاط شاهد، مقایسه آماری با استفاده از دو آزمون ویلکاکسن و مقایسه های زوجی انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد، در نقشه واحدهای کاری ‮‭46 , TMU ‬نوع واحد وجود دارد که در ‮‭61‬ مکان قرار گرفته اند. این تعداد در نقشه واحدهای کاری ژیوپدولوژی، ‮‭45‬ نوع است که در ‮‭94‬ مکان ملاحظه می شوند. صحت نقشه های پسرفت تهیه شده به روش ‭TMU ‬و ژیوپدولوژی به ترتیب ‮‭66/3‬ و ‮‭68/9‬ درصد و از نظر دقت، ضریب تغییرات صحت واحدهای کاری در نقشه حاصل از روش ‮‭58/25 , TMU ‬و در نقشه ژیوپدولوژی، ‮‭30/26‬ درصد می باشد. نتایج در هر دو آزمون نشان داد، بین درجه پسرفت حاصلخیزی نقاط شاهد و نقشه ‭TMU ‬از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود ندارد. هم چنین نتایج نشان داد که در هر دو آزمون، بین نقاط شاهد و نقشه ژیوپدولوژی از نظر آماری اختلاف معنی دار وجود دارد. این امر با نتایج به دست آمده در بررسی دقت در هر دو نقشه پسرفت هم خوانی داشت.