بررسی آزمایشگاهی انتقال بار بستر در رودخانه های با شیب تند

آگاهی از میزان انتقال مواد رسوبی به صورت بار بستر یا بار معلق در استخراج روابط ریاضی و انجام پیش بینی های لازم بسیار حایز اهمیت است. باتوجه به آنکه اغلب فرمول های انتقال بار بستر برای رودخانه هایی باشیب کم استخراج و کالیبره شده اند، ضرورت بازنگری این روابط برای رودخانه هایی با شیب تند حایز اهمیت می باشد. موضوعی که برای بسیاری از رودخانه های کوهستانی کشورمان مصداق پیدا می کند. آنچه در این تحقیق مدنظر قرار گرفته مطالعه و بررسی فرمول های محاسبه بار بستر در رودخانه ها و توسعه این روابط برای شیب تند، بوسیله مدل آزمایشگاهی بوده است. برای این منظور تعداد‮‭62‬ آزمایش در یک فلوم بطول 8 متر و عرض ‮‭255‬ میلیمتر بر روی بسترهایی با مصالح شنی یکنواخت که D‮‭50‬ آنها درمحدوده ‮‭1/7‬ الی ‮‭8/29‬ میلیمتر قرار داشته، تحت شرایط جریان یکنواخت بار بستر انجام گرفت. شیب در آزمایش-های انجام شده در محدوده 1 تا 9 درصد بوده و اعداد شیلدز جریان درمحدوده ‮‭0/045‬ تا ‮‭0/455‬ قرار گرفته است. نتایج داده های مدل آزمایشگاهی با فرمول های بدون بعد انتقال بار بستر در شیب های تند مقایسه شده و در نهایت یک رابطه تحلیلی مناسب پیشنهاد شد. روابط موجود بار بستر در شیب ها باجایگزینی تنش موثر بستر به جای تنش معمول بستر وکاهش تنش موثر بحرانی توسعه داده شدند. واژه های کلیدی: رودخانه، بار بستر، شیب تند، تنش موثر، انتقال رسوب، فلوم