حذف دو توسپوویروس مهم پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی ‭(TSWV) ‬و نکروز نقطه ای گل حنا ‭(INSV) ‬از گیاه زینتی آلسترومریا با استفاده از روش کشت بافت

آلسترومریا ‭(Alstroemeria spp.) ‬که یکی از‮‭10‬ گیاه زینتی مهم شاخه بریده در ایران و جهان است، از میزبان های حساس به توسپوویروس های پژمردگی لکه ای گوجه فرنگی ‭(Tomato spotted wilt virus-TSWV) ‬و ویروس نکروز نقطه ای گل حنا‭(Impatiens necrotic spot virus-INSV) ‬می باشد. به منظور حذف ویروس های مهم بیماریزای ‭TSWV ‬و ‭INSV ‬از برخی ارقام مهم گیاه زینتی آلسترومریا و تولید گیاهچه های سالم و عاری از این ویروس ها، در سالهای ‮‭1389-90‬ از گلخانه های کشت و پرورش آلسترومریا از 5 رقم مهم‭White Queen‬، ‭Sacromenta‬، ‭Tampa‬، ‭Balance‬، ‭Sambura ‬از استان تهران از هر رقم 2 گلدان در گلخانه تحقیقاتی جهت انجام کشت بافت و تهیه گیاه عاری از ویروس مستقر گردید و در آزمون سرولوژیکی ‭DAS-ELISA‬با استفاده از آنتی سرم های چندهمسانه ای اختصاصی ویروس های ‭TSWV ‬و ‭INSV ‬ساخت شرکت ‭Bioreba ‬سوییس نسبت به آلودگی به این دو ویروس مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه های مثبت در آزمون سرولوژیکی الایزا روی گیاهان محک مناسب مایه زنی شدند. نتایج مطالعه دامنه میزبانی موید نتایج آزمون سرولوژیکی بود. آلودگی این نمونه ها به ویروس های ‭TSWV ‬و ‭INSV‬، بکمک آزمون ‭RT-PCR ‬جفت پرایمرهای طراحی شده برای ژن نوکلیوپروتیین این دو ویروس مورد تایید قرار گرفت. برای ایجاد گیاه آلسترومریای عاری از این دو ویروس، جوانه های ریزوم آلسترومریا به طول 3 سانتی متر از گیاهان گلدانی مستقر در گلخانه که در آزمون الایزا مثبت شده بودند، جداسازی و پس از گندزدایی سطحی، قطعات‮‭0/7 - 1‬ میلیمتری از گره جوانه های جانبی یا انتهایی ریزوم در محیط کشت ‭MS ‬حاوی ‮‭0/5‬ میلی گرم در میلی لیتر ‭BAP ‬و ‮‭0/2‬ میلی گرم در میلی لیتر ‭NAA ‬منتقل گردید. نمونه ها پس از قرار گرفتن در محیط کشت درون بشقابک کشت، در شرایط دمایی ‮‭21‬ درجه سانتی گراد با دوره نوری روزانه ‮‭16‬ ساعت در اتاقک رشد (ژرمیناتور) نگهداری و پس از ‮‭12‬ هفته گیاهچه های حاصله به گلدانهای استریل در گلخانه منتقل شد. در نهایت عدم آلودگی گیاهچه ها به توسپوویروس های ‭TSWV ‬و ‭INSV‬، از طریق آزمون سرولوژیک ‭DAS-ELISA ‬و آزمون مولکولی ‭RT-PCR ‬بررسی و تایید گردید. این نخستین گزارش از ایجاد گیاه آلسترومریا عاری از ویروس به روش ریزازدیادی در کشور می باشد. کلمات کلیدی: آلسترومریا، کشت بافت، عاری از ویروس، توسپوویروس، الایزا، ‭TSWV‬، ‭INSV