احداث کلکسیون گونه های بیابانی و کویری کاشان (احداث باغ)

ذخایر توارثی گیاهی یکی از ارزشمندترین ذخایر ژنتیکی هر کشور میباشند. از این نظر، ژنوم گونه های بومی مناطق خشک، به دلیل داشتن ژنهای مقاوم و بردبار در برابر انواع تنشهای محیطی، نقشی که در احیا و اصلاح مناطق خشک و نیمه خشک دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. رستنی های مناطق خشک در اثر تغییرات تدریجی که در طول زمانهای گذشته در آنها روی داده است، توانسته اند نسبت به شرایط سخت محیطی مقاوم شوند و خود را با محیط سازگار نمایند. بنابراین با توجه به اهمیت بوم شناسی گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک، شناسایی، جمع آوری، کشت و استقرار آنها در کلکسیونهای گیاهی از جمله اهداف بلند مدت دستگاههای تحقیقاتی کشور محسوب میگردد. کلکسیون گیاهان بیابانی کاشان با هدف ایجاد مجموعه زنده گیاهی از رستنی های مناطق گرم و خشک بیابانی، در سال ‮‭1373‬ در محل ایستگاه تحقیقات مناطق خشک و بیابانی کاشان احداث گردید. طی بیست سال از اجرای این طرح، کلکسیون های گیاهان دارویی، باغ صخره-ای، باغ میوه، گیاهان شن دوست، گیاهان شورپسند، گیاهان آبزی و نمایشی احداث گردید. بیش از ‮‭370‬ گونه گیاهی درختی، درختچه ای، بوته ای بومی و غیربومی از نقاط مختلف جمع آوری و در عرصه کلکسیونها کشت گردید. نتایج بدست آمده از کشت و استقرار گونه های مختلف گیاهی نشان داد، تاکنون بیش از ‮‭320‬ گونه گیاهی (از ‮‭71‬ تیره و ‮‭218‬ جنس) توانستند با شرایط محیطی محل اجرای طرح سازگاری داشته و استقرار یابند. بیشترین تنوع گونه ای استقرار یافته در کلکسیون، به ترتیب متعلق به خانواده ‭Compositae ‬با ‮‭41‬ گونه، خانواده ‭Chenopodiaceae ‬با ‮‭29‬ گونه، خانواده ‭Rosaceae ‬با ‮‭23‬ گونه و خانواده ‭Poaceae ‬با ‮‭22‬ گونه است. در طی مدت اجرای طرح (‮‭1373-1393‬) رستنی های متعددی جمع آوری، تکثیر و در محل اجرای طرح کشت و استقرار یافتند، و لیکن تعدادی از آنها نیز تحت شرایط اقلیمی منطقه کاشان نتوانسته اند به حیات خود ادامه دهند که در این حالت سعی بر این بوده از گونه های جایگزین که مناسبترند، استفاده شود. واژه های کلیدی: گیاهان بیابانی، کلکسیون، مناطق خشک، باغ گیاه شناسی، کاشان